Eivind Aarset, Jan Bang, Klangstof, Nils Petter Molvær

OrenTroost voor Onzekere Tijden, deel 3

In de derde aflevering van de serie Orentroost staan de nieuwe albums van Eivind Aarset & Jan Bang en Klangstof centraal, aangevuld met Streamer van Nils Petter Molvær als klassieker.

Hoewel ik het me niet specifiek had voorgenomen om naar een verband tussen de artiesten of albums te zoeken is dat toevallig wel het geval bij dit drietal. Hebben de oplettende lezers met en zwak voor muzikale geografie hem al ontrafeld? Noorwegen. Dat is de link. Ik heb al jaren het idee dat je bij sommige muzieksoorten heel goed kunt horen waar ze vandaan komen. En dan heb ik het niet over voor de hand liggende weggevers als merkwaardige toonladders of zang in een exotische taal, maar over een bepaald ‘idee’ over hoe iets moet klinken dat als een rode draad door de muziek loopt. Misschien is het namelijk niet voor niets dat men het Duitse label ECM, dat het gros van haar opnames door Jan Erik Kongshaug in de Rainbow Studio in Oslo liet maken, werd gekenmerkt door wat onder audiofielen ‘de fjordengalm van ECM’ heette. Want sinds ik daar voor het eerst over las in een oude editie van het hifi-magazine Home Studio of HVT, werd Scandinavië als geheel opeens synoniem met breed galmende opnames die bij mij als luisteraar heel veel fantasie losmaakten. Inmiddels weet ik dat dat allemaal reuze meevalt, maar zoiets blijft toch in je achterhoofd hangen. Deze drie albums hebben in elk geval datzelfde kenmerk, ook al is Klangstof eigenlijk een Amsterdamse band en werd hun album gemixt door Francesco Donadello. Hoe dat allemaal zit? Lees verder…

Eivind Aarset & Jan Bang - Snow Catches On Her Eyelashes

Eivind Aarset & Jan Bang zijn geen onbekenden op deze pagina’s. In 2015 besprak ik al hun samenwerking op het prachtige album Narrative From The Subtropics en in 2018 kwam Aarset’s naam voorbij in de jaarreview, op het album Listening To Pictures van Jon Hassell. En nu de naam Hassell gevallen is, op het hier uitgelichte album Snow Catches On Het Eyelashes speelt op een aantal tracks Nils Petter Molvær mee, de Noorse trompettist die er nooit een geheim van heeft gemaakt dat hij zich heeft laten inspireren door het elektronische bewerkte trompetgeluid van Jon Hassell. Die overigens op zijn beurt weer een paar tonen meeblaast op Narrative From The Subtropics. De muziekwereld is soms verbazingwekkend klein. Wie de muziek van Hassell kent en ook al naar Narrative From The Subtropics heeft geluisterd zou al een heel aardig idee moeten hebben van de sfeer op dit album van bassist/gitarist Eivind Aarset en toetsenist Jan Bang. Weids, diep en dromerig. Maar zeker niet lethargisch. De muziek, die zich stilistisch steeds op het grensvlak tussen jazz en ambient bevindt, is goed gevuld met analoge en elektronische klanken en gevonden geluiden. Voor de avontuurlijke luisteraar is er genoeg te beleven. Vele lagen van geluid bouwen het halfverlichte soft-focus klanklandschap uit tot een metersdiepe kijkdoos waarin het bijzonder aangenaam turen is. De productie is van een krankzinnig hoog niveau, detaillering en klankkleur zijn van referentieniveau en de fjordengalm is warm en omhullend. Behalve op een goede geluidsinstallatie klinkt dit album ook subliem op een hoogwaardige hoofdtelefoon, al mis je dan een beetje het kijkdooseffect. Maar daar krijg je dan een extreem ruimtelijke ‘ik als centrum van het universum’-mindf*ck (excusez le mot) voor terug. Zéér warm aanbevolen.

Klangstof - The Noise You Make Is Silent

Klangstof is geboren als soloproject van zanger Koen van de Wardt. Hij woonde vanaf zijn pubertijd in in het dunbevolkte Noorwegen, leerde zichzelf daar uit verveling gitaarspelen en studeerde een blauwe maandag muziekmanagement in Oslo. Het wilde echter niet erg vlotten met zijn eigen muziek, dus toen hij in 2013 de kans kreeg om de nieuwe bassist van de stevig aan de weg timmerende Nederlandse band Moss te worden verhuisde hij terug naar Nederland. Omdat hij bij Moss uiteindelijk toch zijn eigen muzikale ei niet kwijt kan richt hij in 2015 met zijn Noorse jeugdvriend Jobo Engh en een aantal Nederlandse muzikanten de band Klangstof op en in 2016 brengt hij het debuutalbum Close Eyes To Exit uit. Het wordt een onverwacht succes, zo groot zelfs dat de band wordt gevraagd voor het prestigieuze Amerikaanse festival Coachella, en ze mogen in Amerika ook een aantal keer het voorprogramma verzorgen van de psychedelische rockband The Flaming Lips. Reden genoeg voor platenmaatschappij Warner om Klangstof in te lijven, maar Van de Wardt loopt tijdens het schrijfproces voor het vervolgalbum volledig vast door de opgelegde druk. Hij weet het contract met Warner zonder financiële kleerscheuren te ontbinden en keert terug naar Nederland waar hij uiteindelijk, vier jaar na zijn debuut, The Noise You Make Is Silent uitbrengt. Hierop is te horen dat het wat afstandelijke maar zeer aantrekkelijke wavey rockgeluid met de vele gestapelde synthesizers van zijn debuut nóg vetter is geworden en de songs wat toegankelijker. Francesco Donadello, die ook samenwerkte met o.a. Moderat en Thom Yorke van Radiohead, tekende voor de mix en de mastering. De algehele sound is echter toch weer meteen herkenbaar als Klangstof, hoewel de een zekere overeenkomst van het stemgeluid van Van de Wardt met dat van Thom Yorke nu nóg duidelijker wordt. Op dit album zijn ook twee bijzondere gastbijdragen te horen, namelijk van Luwten (Tessa Douwstra) in het nummer Phantom, en van zijn vrienden The Flaming Lips, op het betoverende pareltje We Never Liked The Outcome. Het is een verrukkelijke plaat geworden waarbij de 80’s retrosfeer van het debuut wat verder naar de achtergrond verdwijnt, maar nooit helemaal weg is.

Nils Petter Molvær - Streamer

Hij was al genoemd, en al schrijvende aan deze muziekrecensie begin ik langzaam in te zien dat de keuze voor dit live-album van Nils Petter Molvær misschien toch niet zo toevallig was als ik dacht. De gedachte leidt immers de handeling, nietwaar? Hoe dan ook, dit is een supergaaf album. Wie NPM, zoals hij in de muziekscene bekend staat, al langer volgt weet dat hij als trompettist niet wars is van de nodige technologische klankmanipulatie. Zijn hese, geknepen trompetgeluid doet regelmatig denken aan dat van grootmeester Jon Hassell, alleen doet NPM daar veel woestere dingen mee. Pak de urban-jazz uitspatting City: World Of Fiction van Hassell erbij, vermenigvuldig de impact van de beats met een factor 10 en je komt in de buurt van het jazzy drum ’n bass geluid dat Molvær vanaf zijn verpletterende solodebuut Khmer laat horen. Het is overigens niet alleen de geest van Hassell die door de muziek van NPM waart, op de wat meer jazzy tracks als Little Indian en Kakonita hoor ik ook wel een vleug van de latere  Miles Davis, ten tijde van albums als Doo-Bop. Het hoogtepunt van het album is de track Simply So, waarop een putdiepe spacedub veel ruimte laat voor langgerekt Hassell-achtig solowerk. De track bouwt langzaam op en kent diverse dynamische uitbarstingen, maar blijft gedurende zijn 7’21 minuten toch vooral zo psychedelisch als de neten. De intense live-opnames voor Streamer werden tijdens twee concerten in Finland en Londen gemaakt en door NPM als producer naadloos tot één geheel gesmeed. Er is zéér veel zorg besteed aan de kwaliteit van de opname, die afspelen op luid volume niet alleen mogelijk maakt, maar eigenlijk ook verplicht. Als er niet na elk nummer applaus te horen was zou je zweren dat het een complexe en gelaagde studio-opname is, maar wél met de meeslepende drive van een bizar goed op elkaar ingespeelde band waarvan elk lid een virtuoos op zijn instrument is. Als je de personeelslijst van dit album bekijkt kom je trouwens ook weer - hoe verassend - de naam Eivind Aarset tegen. En zo is de muzikale cirkel weer rond.