Mercan Dede - Su

Een spirituele zomertrip

Na een aantal reviews van nieuwe en recente albums leek het me leuk om eens wat dieper in de geschiedenis te duiken en een album uit 2004 te bespreken. Ik draai het relatief vaak omdat er prachtige muziek op staat, die ook nog eens schitterend is opgenomen. Een zomers uitstapje is het, dat past bij het gevoel dat ik krijg als ik eindelijk weer eens zonder jas de deur uit kan.

Mercan Dede - Su

Mercan Dede (echte naam Arkın Ilıcalı) is een muzikant, producer en DJ uit Turkije. Hij woont en werkt tegenwoordig vooral in Istanbul, als DJ onder zijn nom-de-plume DJ Arkin Allen, en als muzikant en producer onder zijn andere aangenomen naam. Zijn muziek kenmerkt zich door een paar bijzonder zaken. Zo weeft hij meestal een bepaald thema door zijn albums, en mengt hij daarbij, schijnbaar moeiteloos, de klanken van traditionele Turkse en Arabische instrumenten met moderne elektronica en andere klanken uit de wereldmuziek, zoals de Didjeridoo. Hij bespeelt zelf de Ney, een soort herdersfluit, en de Bendir, een handtrommel. De spirituele sfeer die door zijn composities wordt opgeroepen is diep geworteld in het Soefisme, een op harmonie, liefde en schoonheid gebaseerde spirituele beweging die zijn oorsprong vindt in de vroege Islam. Merken Dede laat zich graag inspireren door de teksten van de beroemde, dertiende-eeuwse Soefi-dichter Mevlana. Het is niet moeilijk om je bij de muziek van Mercan Dede een groep ronddwarrelende Derwisjen voor te stellen. De complexe maar toch toegankelijke Arabische ritmes pakken je meteen en hebben een bijna onweerstaanbare aantrekkingskracht. Als je ervoor openstaat natuurlijk…

Water

Su (dat wordt uitgesproken als 'soe') is het Turkse woord voor water. Dat is het centrale thema op dit album. De tracktitels beginnen daarom allemaal met ‘Ab-ı’, wat het Arabische woord voor water is. De verschillende uitdrukkingen die daar achter staan geven een specifieke betekenis, zoals Ab-ı Hayat, wat ‘levenswater’ of ‘levens-elixer’ betekent, of Ab-ı Beka (‘eindeloos water’) dat de eeuwigheid van alles symboliseert. Ab-ı La’l verwijst dan weer naar de liefde of naar wijn, maar dan meer symbolisch, als in ‘dronken zijn in de liefde voor God’.

Mercan Dede - Bron: mercandede.com / Yagmur Kizilok

Chillen

Ook als je niet direct openstaat voor de meer spirituele kant van de muziek van Mercan Dede is er genoeg te beleven op dit album. De sfeer is warm, zomers en exotisch. De muziek zou niet misstaan op een goede Ibiza-Lounge verzamelaar, maar eigenlijk vind ik hem daar te verfijnd voor. Bovendien mis je dan het verband met de andere tracks op dit album, dat als een zonovergoten vakantiedag aan de Bosporus aan je voorbijtrekt. De muziek is grotendeels instrumentaal, maar er is ook plaats voor zang. Zo hoor je in Ab-ı Beka de prachtige stem van de Indiase zangeres Susheela Raman, en in de ronduit 'funky' track Ab-ı Nâfi is zelfs een bijdrage te horen van de Turkse rapper Ceza. Dede werkt op Su samen met een groot aantal (internationale) muzikanten die een zeer breed palet aan klanken meebrengen. De meest markante gast op dit album is de Tunesische Oud-speler en zanger Dhafer Youssef, in Ab-ı Hazân, dat Water van de Herfst betekent en symbool staat voor melancholieke berusting of tevredenheid met je lot.

Spiritueel

Het meest spirituele en religieuze stuk op het album is Ab-ı Verd, de laatste track. Verd is het Arabische woord voor de Roos, die in de Soefi-litaratuur symbool staat voor de Profeet Mohammed. Het is de prachtige afsluiter van een bijzonder album dat beslist meerdere luisterbeurten verdient. Niet alleen omdat het in zijn geheel maar moeilijk in één keer te bevatten is, maar ook gewoon omdat het zo ongelooflijk mooi is. Mercan Dede slaagt er, door de overduidelijke liefde die uit de muziek spreekt, in om zowel het hoofd als de ziel te raken, en niet noodzakelijkerwijs tegelijk. Als je wil chillen zonder er verder bij na te denken is dit album nét zo geschikt als wanneer je je eens serieus wil verdiepen in de gelaagde en veelkleurige muzikale cultuur die groeit en bloeit in het moderne Turkije, Noord-Afrika en delen van Arabië.

Luister naar Su in Spotify

Of in TIDAL (abonnement vereist)