Penya, Loxandra Ensemble en Mercan Dede

Zomerse sferen met Penya, Loxandra Ensemble en Mercan Dede

Een muziekrecensie in vakantiesfeer ditmaal. Het is zomer, en dat zullen we weten ook! Een hittegolf teistert Nederland terwijl ik dit schrijf, en op mijn laatste werkdag voorafgaand aan drie weken welverdiend niksdoen is het bijna 30 graden op mijn werkkamer. Daar hoort voor mij wereldmuziek bij. Muziek die me meevoert naar verre oorden en die beelden oproept van exotische stranden en vreemde talen. Het drietal Penya, Loxandra Ensemble en Mercan Dede dat ik voor deze editie heb uitgekozen voldoet daar wel aan volgens mij. De twee actuele albums vertegenwoordigen Afrika en Griekenland (maar dan met een vleugje Latijns-Amerikaans), en de klassieker brengt ons naar Turkije.

Penya - Super Liminal

Penya is een muziekcollectief onder leiding van producer Magnus PI dat percussieve invloeden uit de Afrikaanse en Latijns-Amerikaanse muziekcultuur met elkaar vermengt tot een opwindend geheel. Volgens hun bio hebben ze inspiratie opgedaan in landen als Cuba, Turkije, Marokko, India, Peru en Tanzania, maar op hun debuut Super Liminal voeren moderne, gelaagde Afrikaanse ritmes de boventoon. Het zijn vooral de vocalen van zangeres Lilli Elina die daar een spannende latin-touch aan toevoegen. Naast veel percussie wordt er kwistig gebruik gemaakt van elektronica, en de trombone van Viva Msimang brengt een vleugje jazzy dub. Een andere belangrijke muzikale invloed zijn de zgn. Congotronics, inmiddels een staand begrip dat is vernoemd naar het gelijknamige album van de Congolese band Konono No. 1 uit 2005, wier instrumentarium voornamelijk bestaat uit elektronisch versterkte en daarom prettig vervormd klinkende Likembe’s - oftewel Afrikaanse duimpiano’s - in allerlei afmetingen. Dit unieke geluid dat ergens tussen ‘xylofoon’ en ‘schrootpercussie’ in zit is ook op Super Liminal prominent aanwezig. De muziek is opzwepend, tranceverwekkend bijna, en dwingt zelfs de grootste hark nog tot bewegen. Wat mij betreft is dit DE zomerplaat van 2018!

Luister naar Super Liminal met Spotify:

Of in FLAC via de browserversie van TIDAL (abonnement vereist)

Loxandra Ensemble - In Transition

Het Griekse Loxandra Ensemble is óók niet voor één gat te vangen. Hun primaire muzikale invloed is weliswaar Grieks, maar kenners weten dat door de eeuwen heen allerlei mediterrane invloeden door de Griekse cultuur zijn geabsorbeerd. Muziek in beweging dus, oftewel In Transition. Vooral de Arabische guirlandes die violist Baklatzis Makis, Oud-speler Kyriakos Tapakis, percussionisten Foivos Apostolidis en Dimitris Panagoulias en Qanun-speler Thanasis Koulentianos voortdurend om de muziek draperen vormen een opmerkelijk contrapunt met de Griekse vocalen van zangeres Ria Ellinidou. Daarnaast is ook de nabijgelegen Balkan duidelijk vertegenwoordigd als inspiratiebron, hoewel in het opzwepende nummer Balkan Salsa juist sterke Latijns-Amerikaanse invloeden te horen zijn. En om het geheel nóg grensoverschrijdende te maken krijgen we via de klarinet van Nikos Angousis ook duidelijk Jiddische invloeden voorgeschoteld. Je zou zeggen dat zo’n mengelmoes aan stijlen bijna onvermijdelijk tot een onsamenhangend geheel zou moeten leiden, maar de virtuoze vertolkingen van de leden van het Loxandra Ensemble smeden het geheel naadloos aaneen tot een uiterst verfijnde soort World-Fusion die het óók prima doet zónder de geuren van anijslikeur, dennenhars en wilde salie.

Luister naar In Transition met Spotify:

Of in FLAC via de browserversie van TIDAL (abonnement vereist)

Mercan Dede - Su

Dit fraaie maar weinig bekende album dateert uit 2005. Niet echt een ‘klassieker’, maar oud genoeg voor deze rubriek. Mercan Dede is een Turkse muzikant, componist, producer en DJ. Daarnaast is hij ook een volleerd Sufi-Derwish. Het Soefisme is een mystieke, filosofische en vredelievende stroming binnen de Islam. Dat is niet direct terug te horen in zijn muziek, of het zou het algehele gevoel van welbehagen moeten zijn dat je hebt na het beluisteren van dit album. ‘Su’ is het Turkse woord voor ‘water’, en de titels van de nummers op dit album verwijzen allemaal naar water, alleen dan met het Arabische voorvoegsel Ab-I, wat losjes te vertalen is als ‘Water van…’ of ‘Water des…’ als in Ab-I Hayat, wat ‘Water Des Levens’ of ‘Levenselixer’ betekent. Maar de mystiek terzijde is Su gewoon een verrukkelijk album dat sterke Turkse en Arabische muzikale invloeden vermengt met hedendaagse elektronica en trip-hop. Het is de ultieme chill-out muziek, grotendeels instrumentaal en zeer tot de verbeelding sprekend. Het unieke aan de stijl van Mercan Dede is dat hij Arabische toonladders en ongebruikelijke toonafstanden - de muziek uit het Midden-Oosten kent kwart-tonen terwijl onze westerse muziek alleen de halve toon kent - toch op een toegankelijke manier kan overbrengen, terwijl ze ons eigenlijk niet liggen of soms zelfs atonaal in onze oren klinken. Ontdekkingswaardig dit!

Luister naar Su met Spotify:

Of in FLAC via de browserversie van TIDAL (abonnement vereist)