Soft Machine, Jonathan Wilson en Circus Underwater
Muziek om de dagelijkse sleur te doorbreken
In deze muziekreview aandacht voor de nieuwe albums van Soft Machine en Jonathan Wilson, met een bijzondere heruitgave van Circus Underwater als klassieker.
De zomervakanties zitten er voor de meeste mensen weer op, en dat betekent dat het ‘gewone’ leven opnieuw haar aanvang heeft genomen. Op tijd opstaan, de ochtendspits naar het werk, avondeten tussen half zes en zes en vroeger de bedstee in. Terug naar de dagelijkse sleur dus. En met die terugkeer naar het gewone leven zien we inmiddels ook de dagen weer korter worden. De herfst komt stapje voor stapje naderbij en het buitenleven verplaatst zich schoorvoetend naar binnen. Dit is het moment waarop verstandige lieden naar muziek beginnen te grijpen om de sleur te doorbreken. Even weg uit de waan van alledag. Daar kan in principe álle muziek voor gebruikt worden, maar je zou in plaats van veilige keuzes ook eens het avontuur kunnen aangaan en je laten meevoeren naar een nieuwe muzikale wereld. Met albums die je nog niet kende maar die je zélf misschien niet zou hebben gevonden of uitgekozen. Albums die fantastisch in elkaar zitten en die je dus uitdagen en verwonderen, en je muzikale horizon verbreden. Kaarsje aan (dat mag inmiddels óók weer), een goed glas erbij, en éven hélemaal wég.
Dat is wat deze drie album doen. Neem er de tijd voor en geniet. Heel veel lees- en luisterplezier toegewenst!
Soft Machine - Other Doors
Soft Machine (toen nog The Soft Machine geheten, naar een boek van William S. Burroughs) werd in 1969 opgericht in Canterbury en speelde een psychedelische, jazzy variant van de toen opkomende progressieve rock. Zij worden beschouwd als mede-naamgevers van de Canterbury Scene, een subgenre van de progressieve rock waar bands als Matching Mole, Gong en Caravan - en in Nederland ook Supersister - deel van uitmaakten. De band kende talloze bezettingswisselingen en werd in 1981, na enkele jaren een zieltogend bestaan te hebben geleid, opgeheven na het floppen van het album Land Of Cockayne. Vanaf 2002 werd hun muziek regelmatig live gespeeld door de band Soft Machine Legacy, die bestond uit oud-leden als Alan Holdsworth, Elton Dean en John Marshall. De naam werd weer terug veranderd in Soft Machine toen in 2018 onverwacht het voortreffelijke studio-album Hidden Details werd uitgebracht. Other Doors, dat op 30 juni 2023 werd gereleased, mag gezien worden als een afscheidsplaat, want het is het laatste album waarop bassist Roy Babbington (inmiddels 83) en drummer John Marshall (82) te horen zijn. Vlak voor het verschijnen van deze review werd bekend dat John Marshall op 16 septermber 2023 is overleden, wat het afscheid extra emotioneel maakt. De band wordt nu geleid door gitarist John Etheridge en saxofonist/toetsenist Theo Travis (die ook bekend is van zijn werk met Steven Wilson van No-Man en Porcupine Tree). De muziek op Other Doors is van hetzelfde progressief-jazzy laken een pak als Hidden Details, maar bevat naast nieuw werk ook een paar bijzondere nieuwe uitvoeringen van de oude Soft Machine tracks Penny Hitch en Joy Of A Toy. Other Doors is een album dat nergens gezapig of gedateerd klinkt maar juist van de eerste tot de laatste maat boeit, en een lekkere, transparant-warme productie heeft meegekregen. Na 54 jaar lijkt de toekomst van Soft Machine bij Etheridge en Travis in goede handen te zijn.
Jonathan Wilson - Eat The Worm
Jonathan Wilson heeft het maar druk. Naast productiewerk voor onder andere Father John Misty en Bonnie ‘Prince’ Billie en zijn rol als vaste gitarist van Roger Waters heeft hij de afgelopen 15 jaar ook nog kans gezien om een zestal briljante albums af te leveren waarvan Eat The Worm afgelopen 8 september 2023 is uitgekomen. Wilson wordt door velen beschouwd als degene die de Laurel Canyon scene in zijn woonplaats Los Angeles nieuw leven heeft ingeblazen, en zijn eerste drie albums (het niet bij de streamingdiensten te beluisteren Frankie Ray en het briljante Hippie Folk annex 70’s West Coast tweeluik Gentle Spirit en Fanfare) getuigen daar op overtuigende wijze van. In 2018 verraste hij vriend en vijand met het multi-stilistische maar vrij zwaar op de 80’s leunende break-up album Rare Birds, in 2020 gevolgd door het fantastische retro-country album Dixie Blur. En nu is er dus Eat The Worm, opnieuw een album dat een duizelingwekkende rijkdom aan complexiteit bijna achteloos in een toegankelijke vorm weet te gieten. Toch zou je ook kunnen zeggen dat de overheersende ondertoon van Eat The Worm toch weer de naar patchouli en geestverruimende kruiden geurende hippiefolk á la Laurel Canyon is. Maar ook de met strijkers dichtgepleisterde rock van The Village is Dead, de vervreemdende latin-ballad Wim Hof (die hij schreef naar aanleiding van een ontmoeting met de Nederlandse ‘Ice Man’), de tussen een driekwarts-maat en een lome vierkwart meanderende suite Charlie Parker en het eveneens in wals-ritme geschreven liefdesliedje Hey Love en de album-afsluiter Ridin’ In A Jag. Dat Wilson deze veelkleurige waaier aan stijlen tot een naadloos geheel weet te smeden geeft aan wat een ongelooflijk getalenteerde muzikant en componist hij is. Dat hij ook de verrukkelijk authentiek klinkende productie voor zijn rekening heeft genomen zal na deze lofzang waarschijnlijk niemand meer verbazen. Wie mijn jaarlijsten volgt weet dat ik die principieel in alfabetische volgorde zet, omdat ik muziek geen wedstrijd vind. Toch komt er elk jaar wel een album voorbij dat me bijna verleidt om tóch een ‘Album van het Jaar’ uit te roepen. Dit jaar is Eat The Worm dat album. Maar dat heb je niet van mij…
Circus Underwater - Circus Underwater
Circus Underwater was een Amerikaanse band die bestond uit Richard Sales (keyboards en gitaar) en Jay Yarnall (keyboards en zang). In 1984 brachten ze op het door Sales zelf opgerichte label Glass Wing Records in eigen beheer een gelijknamige EP uit - met fraai artwork van David Lundquist uit de kringen van Grateful Dead - waarop ook nog ene Allison J. Turner als bassist te horen is. Zijn naam komt in de uitgebreide database van de muziekverzamelaars site Discogs op geen enkel ander album voor, maar dit hele verhaal is eigenlijk best obscuur. Want ook Sales en Yarnall hebben zich om redenen die me nu volledig ontgaan óók niet weten te verzekeren van een glansrijke carrière in de muziek. De muziek die Circus Underwater maakte laat zich lastig in één genre onderbrengen. De basis is elektronisch, maar dan met sterke progressieve en zelfs psychedelische elementen, gekruid met een zeer gulle scheut avantgardistische artpop. Het beste vergelijk is de ‘vibe’ in de muziek die David Sylvian in die tijd maakte, op albums als Brilliant Trees en Gone To Earth. Niet in de laatste plaats omdat het gitaarspel van Sales opmerkelijke overeenkomsten vertoont met de stijl van Robert Fripp, wiens ‘Frippertronics’ een karakteristieke hoofdrol spelen op beide albums van Sylvian. Het album van Circus Underwater is op 15 september 2023 opnieuw uitgebracht, aangevuld met een flink aantal teruggevonden bonustracks. De originele duur van ongeveer 28 minuten wordt daarmee opgerekt tot ruim een uur. Vanaf track 8 begint het uitgebreide bonusgebeuren, dat misschien wat experimenteler van aard is en dus wat minder commercieel, maar de toegevoegde tracks doen werkelijk in niets onder voor de selectie die wél op het originele album terecht is gekomen. Het is eigenlijk onbegrijpelijk dat dat materiaal tot nu toe op de plank is blijven liggen. Het kan bijna niet anders of dat heeft te maken gehad met de meerprijs van een 2LP. Dat moet een gruwelijk ‘kill your darlings’ scenario zijn geweest, en het geeft opnieuw een Sylvian-gevoel omdat zijn 2LP album Gone To Earth destijds uit kostenoverwegingen ingekort op CD verscheen. De productie van het oorspronkelijke album schijnt al zeer goed te zijn geweest, maar de nieuwe remaster is naar hedendaagse begrippen redelijk dynamisch en klinkt ronduit modern. Misschien is ‘tijdloos’ een nog betere kwalificatie, die trouwens ook geldt voor de muziek op deze obscure prachtparel uit de krochten van de avantgardistisch/progressieve elektronische popmuziek.
