Bear Project, State Azure en Brian Eno

Rustige muziek voor hete zomerdagen

In deze muziekreview aandacht voor nieuwe ambient albums van Bear Project en State Azure, met een klassieker van Brian Eno.

Deze muziekreview verschijnt pas enkele weken nadat ik hem heb geschreven. Om ervoor te zorgen dat er door mijn vakantie gedurende de maand augustus geen al te groot gat ontstaat in de lijst van nieuwe artikelen heb ik deze geschreven op een wat koele en regenachtige dag in juli en hem klaargezet voor latere publicatie. Ik ga er dus van uit dat het op de dag dat deze ‘live’ gaat een stuk beter weer is. Een hittegolf hoeft van mij trouwens niet zo nodig, maar mocht het tegen die tijd inderdaad erg warm zijn dan wil ik het in elk geval over muziek hebben die de gevoelstemperatuur niet nóg verder opdrijft. Het thema van deze muziekreview is daarom ambient.

Ambient is net zo’n paraplu-genre als pop of jazz of rock. Je kunt er zó veel kanten mee uit dat ik het eigenlijk niet eens als een subgenre van de elektronische muziek beschouw maar als een op zichzelf staand genre. De drie albums die ik bespreek bieden ook een vrij breed palet aan klanken. Van relaxte chill-out met een mooi geïntegreerde akoestische instrumenten via volledig elektronische space-ambient tot mysterieuze tentoonstellings-muziek van de grootmeester die het genre ambient haar naam gaf.

Iedereen veel lees- en luisterplezier én een erg fijne zomervakantie toegewenst!

Bear Project - OHM

Bear Project is een Amsterdams componisten-duo dat bestaat uit René Meister en Eric Blom. Zij specialiseren zich in soundtracks voor documentaires, en OHM is dat dus óók. Het is een afkorting van Onder Het Maaiveld, een Nederlandse documentaire over het bodemleven die werd gemaakt om de kijker bewust te maken van de wonderlijke en drukbevolkte, maar ook uiterst kwetsbare wereld die zich amper dertig centimeter onze onze voeten bevindt. Dat klinkt aanzienlijk saaier dan het is, de beelden van documentaire - die in bioscopen werd vertoond - grenzen hier en daar aan pure science-fiction. Alle aspecten van het bodemleven komen aan bod, van mollen en regenwormen, via schimmels en larven, tot micro-organismen als bacteriën en beerdiertjes. Meister en Blom kregen de opdracht om die beelden van een passende soundscape te voorzien. En daar zijn ze uitstekend in geslaagd. Wat ik extra bewonderenswaardig vind is dat de klanken voor de verandering eens heel goed op zichzelf kunnen staan. Vaak verliest een soundtrack zonder de bijpassende beelden veel aan zeggingskracht, maar Bear Project is erin geslaagd om de muziek zodanig afwisselend en intrigerend te houden dat het een genot is om ernaar te luisteren. En om er - liefst met de ogen gesloten - gewoon lekker je eigen film bij te bedenken. De composities hebben een redelijk hoog chill-out gehalte maar gaan eerder richting ambient dan triphop. Meister en Blom weten op meesterlijke wijze allerlei muzikale stijlcitaten te vermijden, dus als ik zeg dat ik er hier en daar vleugjes Vangelis en Brian Eno in hoor, dan bedoel ik ook echt een vleugje. De geluidskwaliteit is warm en weids, een goede geluidsinstallatie of hoofdtelefoon worden van harte aanbevolen.

State Azure - As The Dawn Fades

State Azure is het alter ego van de Britse componist en producer Patrick Unsworth. Onder zijn artiestennaam brengt hij in een ongelooflijk tempo het ene na de andere briljante album uit. Alleen in 2023 al minstens 8. En ik weet niet hoe hij erin slaagt, maar de kwaliteit van zijn muziek lijdt op geen enkele wijze onder de omvang van zijn productie. Laat ik daarom ook maar meteen bekennen dat ik hem met enige afstand de beste muzikant in het elektronische genre van dit moment vind. En met ‘elektronisch’ bedoel ik ook de échte elektronische muziek. Niet de dansmuziek die je tegenwoordig in onverteerbare hoeveelheden krijgt voorgeschoteld wanneer je bij de streamingdiensten op ‘electronic’ zoekt. Ik wil daar niet al te dogmatisch over doen, maar als ik aan elektronische muziek denk dan gaat het over pioniers als Jean-Michel Jarre, Isao Tomita en vooral Vangelis. Toen Unsworth ooit gevraagd werd naar zijn favoriete ‘elektronische’ artiest hoefde hij geen moment te twijfelen: Vangelis. En dat hoor je ook. De sfeer van met name Vangelis’ meesterlijke soundtrack voor de film Blade Runner loopt als een rode draad door de weidse soundscapes van State Azure. En komt hem dus óók tegen op As The Dawn Fades. Het album is - voor zijn doen - redelijk kort maar er zijn slechts vier tracks waarvan de kortste alsnog zes en een halve minuut duurt en de langste (Aura) ruim twintig. Achter de langzame melodie van de track Aura is het heerlijk ronddolen in de enorme, diepe, brede en zelf hoge ‘backdrop’ van onverstaanbare fluisterstemmen, een constante ruis van vallende regen en onverklaarbare mechanische geluiden. Je verwacht elk moment Deckard (Harrison Ford) of Roy Batty (Rutger Hauer) te zien opdoemen. De rest van de tracks schilderen in prachtige pasteltinten het moment waarop de dageraad overgaat in de dag. Een heerlijke luistertrip.

Brian Eno - The Shutov Assembly

The Shutov Assembly is een door Brian Eno uit eigen werk samengestelde verzameling van nooit uitgebrachte tracks, die hij in 1992 maakte voor de Russische schilder Sergei Shutov nadat die zich erover had beklaagd dat Eno’s werk - waar hij in zijn atelier graag naar luisterde tijdens het schilderen - zo lastig verkrijgbaar was in het communistische Rusland van vlak na het uiteenvallen van de Sovjet Unie. Eno hield zelf ook een kopie van die mixtape en hij ontdekte er al snel een samenhang in die hem deed besluiten om er een album van te maken. De tien tracks op de oorspronkelijke release kregen allemaal een titel van negen letters die samenhing met de steden of de locaties over de hele wereld waar Eno’s muziek tussen 1985 en 1989 had geklonken bij kunst-installaties. De conceptmatigheid daarvan staat in schril contrast met de organische ambient die op dit album is samengebracht. Eno - als naamgever van het genre - omschreef ambient als muziek die je zowel kunt beluisteren als negeren, en dat maakt zijn soundscapes zo geschikt voor artistieke installaties. De muziek is zowel dromerig, warm en omfloerst als rijk aan details en harmonische samenklanken. Wanneer je ervoor kiest om er echt naar te luisteren - wat ik aanbeveel - dan word je een wonderlijke wereld van softe klanklandschappen ingezogen waarin het genie van Eno zich in volle glorie aan je openbaart. In 2014 verscheen een ‘expanded’ versie van het album met ruim een half uur aan bonustracks die bij het samenstellen van de originele ‘assembly’ niet door de ballotage waren gekomen. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat ik doorgaans geen liefhebber ben van later opgegraven bonustracks, en ook in dit geval begrijp ik waarom ze destijds niet op het album terecht zijn gekomen. Maar behalve dat ze geen negenletterige titels hebben zijn het stuk voor stuk wel ontzettend interessante tracks met een aanzienlijk hoekigere sound. Bij de ‘expanded version’ stonden ze op een separate cd (ze zijn dus zowel te beluisteren als te negeren), maar wie de albums via de links hieronder gaat streamen heeft die luxe niet omdat de uitgebreide editie niet (meer) via de streamingdiensten beschikbaar is. Wie via Apple Music luistert hoeft zich er sowieso niet druk over te maken, want daar is sowieso alleen de versie uit 1992 te vinden.