Crystal Cable Portable - review

Crystal Cable Portable

De ultieme upgrade van je hoofdtelefoon of In Ear Monitor

auteur: Max Delissen

De snelst groeiende markt binnen de hifi, welke denk je dat dat is? Streamers? Nope. Actieve luidsprekers? Nope. Digitale kabels of dingen met netwerk? Nope. De snelst groeiende markt binnen de hifi is personal audio en head-fi. Draagbare muziekspelers, maar vooral hoofdtelefoons en de bijbehorende randapparatuur. En dus ook upgrade kabels voor al die hoofdtelefoons. Waarvan ik hier het actuele drietal uit de Portable serie van het Nederlandse merk Crystal Cable aan de tand mag voelen.

De logische groei van Head-Fi


Als je die ontwikkeling van de head-fi vanuit filosofisch standpunt bekijkt zou je kunnen zeggen dat zoiets ‘natuurlijk’ een gevolg is van de steeds verder individualiserende maatschappij, maar ik denk dat er gewoon een praktische reden voor is. Aan de ene kant is goede hifi steeds duurder aan het worden, en aan de andere kant is ons leven niet echt meer ingericht op het hebben van een uitgebreide hifi set. Marketing schrijft steeds kleinere alles-in-1 setjes voor, woonbladen willen helemáál geen hifi meer in huis, en dan zijn er ook nog eens de factoren ‘tijdgebrek’ en vooral ‘gezinsleden met andere entertainmentbehoeftes’. Voor de kwaliteitsbewuste muziekliefhebber zit er vaak niks anders op dan uit te wijken naar een goede hoofdtelefoon. En dan mag het geen verrassing zijn dat één van de populairste accessoires binnen de groeimarkt van head-fi de bekabeling is. Wat dat betreft is er geen enkel verschil met de traditionele hifi.

Het Belang


Het belang van goede bekabeling bij hoofdtelefoons kan ook niet genoeg benadrukt worden. We leven in een tijd waarin gebruiksgemak het steeds vaker wint van geluidskwaliteit. En dus zien we ook steeds meer hoofdtelefoons die gebruik maken van Bluetooth. Hierdoor moeten we nog steeds beducht zijn voor de glijdende schaal waarop we ons bevinden. Want aptX Bluetooth brengt slechts ‘near cd-quality’. Bijna dus, maar niet helemaal. Wát de marketingmachine ons ook wil doen geloven.


Natuurlijk is Bluetooth handig. Dat gehannes met kabels is iedereen wel eens beu. Maar tenzij je gebruik maakt van het nog maar beperkt beschikbare aptX HD of Sony’s eigen draadloze systeem LDAC luister je met Bluetooth naar een gecomprimeerde datastroom en dus naar ‘midfi’ in plaats van ‘hifi’. Wie zijn persoonlijke muziekweergave serieus neemt luistert dus bekabeld, en wie echt het onderste uit de kan wil halen gebruikt een Crystal Cable Portable kabel.

Crystal Cable Portable

De Portable serie hoofdtelefoonkabels van Crystal Cable bestaat uit drie modellen die in een groot aantal configuraties leverbaar zijn. Om te beginnen is elke kabel er in meerdere lengtes. Dan zijn er de connectoren aan de bronkant. Crystal Cable biedt hier maar liefst 10 verschillende opties, variërend van een ‘gewone’ 3,5 mm. stereo TRS mini-jack tot een 4,4 mm. TRRS gebalanceerde Pentaconn jack. Aan de kant van de hoofdtelefoons is de variatie nog groter, daar kunnen (meestal tegen een meerprijs overigens) maar liefst 16 verschillende connectoren worden gekozen. Met het aanbod van Crystal Cable grijp je dus eigenlijk nooit mis, welke exotische hoofdtelefoon je ook bezit. De gebruikte connectoren worden gemaakt door de befaamde Japanse high-end specialist Oyaide.

De Setup

De test-setup was dit keer eenvoudig. Als bron gebruikte ik de Astell&Kern SP1000M muziekspeler, en de Crystal Cable Portable modellen (met gebalanceerde 2,5 mm. TRRS connector en 2 x MMCX connectoren) werden aangesloten op de Campfire Audio Atlas IEM’s met diamanten driver. Voor de Campfire Audio Atlas was ook een merkeigen zilveren gebalanceerde kabel voorhanden, die als hoogwaardig uitgangspunt diende. Alle kabels waren minstens een week ingespeeld. Voor deze review werd dezelfde muziek gebruikt als bij de test van de Campfire Audio IEM’s: Nobody Here van Tunng, van het album Songs You Make At Night.

Crystal Cable Portable Duet

Het instapmodel Crystal Cable Portable Duet heeft per kant twee zwart/wit getwiste/gevlochten massieve geleiders van hoogwaardig zilver dat exclusief door Crystal Cable en het zusterbedrijf Siltech wordt gebruikt. Dit zilver bevat een bepaald aandeel goud. Hoe dat goud in het zilver terechtkomt is een goed bewaard bedrijfsgeheim. De (kleinere) goudmoleculen zoeken volgens Crystal Cable van nature de open ruimtes tussen de zilvermoleculen op, waardoor een dichtere kristalstructuur ontstaat waarin de elektronen van een muzieksignaal minder weerstand ondervinden als ze de grenzen van de zilverkristallen passeren. Het hoorbare effect zou minder vervorming zijn, een betere timing en detaillering, en een totale afwezigheid van een bepaalde ‘frisheid’ die sommige mensen aan zilver toeschrijven.

De kwaliteitsverbetering ten opzichte van de zilveren kabel van Campfire Audio was dramatisch. De regendruppels die je aan het begin van de track hoort vormden opeens geen onduidelijke ruis meer, ze bleken flink van afmeting en klank te verschillen en ik hoorde ze allemaal. De diepe slag op de grote trom had een impact die me bijna uit mijn stoel deed vallen. Ik zag het vel in gedachten trillen. De detaillering van de stemmen werd eng levensecht, en het effect dat er in de studio aan was toegevoegd kon ik opeens los van de stem horen en analyseren. De drumbeat die even later inviel had meer punch maar klonk tegelijkertijd gecontroleerder. De algehele transparantie was fors toegenomen, zonder ook maar het geringste spoortje van scherpte of ‘witheid’ die te vaak ten onrecht voor resolutie wordt versleten.

Crystal Cable Portable Double Duet


De Double Duet is precies wat de naam zegt; dezelfde massieve geleiders als bij de Duet, maar dubbel zoveel. De wet van de afnemende meeropbrengst bepaalt echter dat deze kabel niet ‘dubbel zo goed’ klonk. Tonaal leek hij behoorlijk op de gewone duet, maar door de dubbele hoeveelheid geleiders kon hij meer energie verwerken, wat vooral tot uitdrukking kwam in een nog dieper en stakker laag, en meer rust in het geluidsbeeld. Daardoor hoorde ik geluiden aanzienlijk langer uitdoven, wat het realisme van de luisterervaring verhoogde.

Er was echter ook een belangrijk nadeel. Door de dubbele hoeveelheid geleiders is de Crystal Cable Portable Double Duet aan de zware kant. Hij trok de Campfire Audio Atlas weliswaar niet uit mijn oren, maar ik voelde de kabel wel degelijk hangen. Bij IEM’s waarbij de kabel over het oor gedragen wordt zal dat minder zijn, net als de mechanische microfonie (de hoorbaarheid van contactgeluiden) die bij deze kabel aanzienlijk groter was. Daardoor denk ik dat de Double Duet geschikter is om te gebruiken aan een mooie full-size hoofdtelefoon. Voor gebruik met een IEM vind ik hem uiteindelijk gewoon nét iets te dik en te zwaar.

Crystal Cable Portable Dream Duet

De Crystal Cable Portable Dream Duet heeft net als de gewone Duet twee geleiders per kant. Om hem duidelijk visueel te onderscheiden is de isolatie van de getwiste/gevlochten geleiders rood/zwart. Met het gebruikte zilver is iets bijzonders aan de hand. Ook de geleiders in de Dream Duet bevatten een bepaalde hoeveelheid goud, maar door een ingewikkeld en kostbaar fabricageproces bestaat de massieve geleider uit slechts één lang kristal. In deze ‘monocrystal’ geleider hoeven de elektronen van het muzieksignaal dus helemaal geen kristalgrenzen meer te passeren, wat leidt tot nóg minder vervorming en dus een nóg transparanter en coherenter geluid.


Dat leidt tot het klankmatige equivalent van het effect dat saunabezoekers zullen herkennen nadat ze een hele dag ‘wellness’ achter de rug hebben. Totale ontspanning en rust en een ongelooflijk schoon gevoel. De weergave kreeg nog iets meer detail, waardoor ik dieper in de mix kon luisteren. Ook het laag was dieper, en het beeld bevond zich beter afgebakend en scherper afgetekend tussen mijn oren. Dat maakte de luisterervaring een stuk intiemer, alsof ik veel directer met de muziek verbonden was. De totale afwezigheid van een bepaalde extra glans die op de aanwezigheid van vervorming duidt maakte dat ik het geluidsbeeld in eerste instantie als ‘donkerder’ interpreteerde, maar dat bleek pure ‘schoonheid’ te zijn. Ik besloot de gekozen testtrack even terzijde te schuiven en luisterde naar wat akoestische hi-res opnames van het Tord Gustavsen Trio. Toen bleek pas hoe ongelooflijk goed deze kabel muziek laat klinken. Hoe beter de opname, hoe beter de weergave. En daar leek geen enkele limiet aan te zijn.

Conclusie

Het noodlot van de hifi-recensent is dat je nooit alles kunt beluisteren en dat je daarom eigenlijk geen definitieve conclusies kunt trekken. Ik kan dus hooguit zeggen dat de Portable serie van Crystal Cable de beste hoofdtelefoonkabels zijn die ik ooit gehoord heb. Maar daar wil ik dan op persoonlijke titel graag aan toevoegen dat ik me nauwelijks kan voorstellen dat er nóg betere bestaan. Deze kabels zijn niet goedkoop, maar aan een goede hoofdtelefoon zijn ze ronduit sensationeel. De verbetering die de Crystal Cable Portable Dream Duet brengt werkt, als je hem eenmaal doorhebt, ernstig verslavend. Eenmaal gehoord maakt deze schoonheid het verdraaid moeilijk om terug te keren naar een ‘andere’ kabel. Als er daar twee voor in aanmerking komen, dan zijn het de Duet en de Double Duet - als je het geen probleem vindt om die laatste ook aan een IEM te gebruiken.

Muziek en Informatie

Meer informatie en prijzen over de beschreven Crystal Cable Portable Duet, Double Duet en Dream Duet interlinks, vind je in onze webwinkel:

• Crystal Cable Portable interlinks

Spotify

• Tunng - Songs You Make At Night
• Tord Gustavsen Trio - The Other Side

Tidal

• Tunng - Songs You Make At Night
• Tord Gustavsen Trio - The Other Side (MQA)

 

Dit document is eigendom van art's excellence - © copyright 2018