Jacco Gardner, Tangarine en Jonathan Wilson
Retro-Psychedelica in tijdloze topvorm
Deze laatste reguliere muziekrecensie van 2018 - het jaaroverzicht in albums komt omstreeks de kerstvakantie - wil ik wijden aan de retro-psychedelica van Jacco Gardner, Tangarine en Jonathan Wilson. Niet omdat ik hoop dat mijn lezers de donkere dagen vóór de Kerst in chemisch opgewekte feeststemming gaan doorbrengen, maar omdat deze albums het ook zónder stimulantia heel erg goed doen. De psychedelica stamt zo’n beetje uit de tweede helft van de jaren 60, toen de hippies het muzikaal-culturele landschap min of meer domineerden. Deze periode van flower-power en een naïef maar groot vertrouwen in wereldvrede had haar eigen soundtrack, en die was grotendeels gebaseerd op geestverruimende middelen. Want zelfs als je 'zo stoont als een garnaal' (dank u wel Meneren Koot en Bie…) in een dampkring van patchouli met je vrienden rond het kampvuur zat lukten drie akkoorden op een gitaar en wat trommelen op een bongo eigenlijk nog prima. Hoewel dat meestal ‘in the ear of the beholder’ was, maar dat geheel terzijde.
Toch groeide daar in de jaren 70 een enorme psychedelische muziek-scene uit, tot de Punk en de New-Wave daar met bot geweld een eind aan maakten. En nu dus retro-psychedelica. Oftewel met een hele vette knipoog naar het decennium waarin iederéén een tik van de psychedelische molen leek te hebben meegekregen. Je had toen psychedelische folk, psychedelische rock, psychedelische jazz, psychedelische soul… Sommige kniesoren zullen zuurzeggen dat de retro-artiesten van nu het allemaal niet zelf verzonnen hebben en dat hun werk daarom minderwaardig is, maar inspiratie is van alle tijden en ik beoordeel muziek graag op zijn inhoudelijke kwaliteit. En de drie artiesten die ik hier wil voorstellen slagen er wat mij betreft méér dan voortreffelijk in om een persoonlijke versie van de oude psychedelica te maken die qua composities zo in de seventies opgenomen had kunnen zijn, maar die wél een stukje beter klinkt omdat de productiemethoden van nu een transparanter geluid bieden. Tijdloos luisterplezier dus. Geniet ervan!
Jacco Gardner - Somnium
De jonge Nederlandse multi-instrumentalist en zanger Jacco Gardner debuteerde in 2013 op 25-jarige leeftijd met het geniale album Cabinet Of Curiosities, dat klonk alsof het een aan de vergetelheid ontrukte psychedelische popparel uit 1967 was. Voor iemand die in 1988 geboren is legde hij een ongelooflijk nauwkeurige beheersing van zowel de speelwijze als de klankkleuren én de zang van de late sixties aan de dag, en het album werd dan ook alom juichend ontvangen. Opvolger Hynophobia uit 2015 tapte min of meer uit hetzelfde vaatje, maar kreeg de handen iets minder op elkaar omdat de immer kritische muziekpers kenbaar wilde maken dat ze het kunstje nu wel kenden. Jacco Gardner verhuisde van Hoorn naar Lissabon, waar hij begon te werken aan een nieuw album onder zijn eigen naam. Dat kwam eind november van dit jaar uit, en Somnium - zo heet het - is ánders. Het volledig instrumentale en grotendeels elektronische album is volgens Jacco Gardner geïnspireerd op de fantasiebeelden die hij in zijn hoofd kreeg tijdens wandelingen door de oude Portugese stad. Hij las in die tijd veel science-science-fiction boeken, die zijn dromen en gedachten vulden met kosmische beelden. Hij noemde zijn nieuwe album Somnium, een saluut aan het gelijknamige boek van Johannes Kepler uit 1608, dat volgens liefhebbers de eerste science-fiction roman aller tijden is. De muziek op Somnium is een drastische koerswijziging ten opzichte van zijn oudere werk. De synthesizergeluiden wekken herinneringen op aan soundtracks van SF-films uit de jaren 60 en 70 en doen eerder denken aan Brian Eno en Tangerine Dream. Ook in de meer als songs gestructureerde tracks is het de elektronica die - letterlijk en figuurlijk - de boventoon voert. Een heerlijke trip die je in één adem uitluistert, en dan nóg een keer aanzet omdat je het niet kunt uitstaan dat hij al is afgelopen. Jacco Gardner levert hiermee wat mij betreft op de valreep nog één van dé platen van 2018 af.
Luister naar Somnium met Spotify:
Of in FLAC via de browserversie van TIDAL (abonnement vereist)
Tangarine - Because Of You
Met Tangarine blijven we nog even in Nederland, want dit wat zonderling ogende duo dat bestaat uit Sander en Arnout Brinks is afkomstig uit Assen. De graatmagere, vaak met een grote hoed op hun woeste krullenbol optredende tweeling maakt al sinds hun debuut Between The Lines fijne (akoestische) folkmuziek die regelmatig sterk doet denken aan een ander duo, namelijk Simon & Garfunkel. Maar ook de complexere composities van de latere (psychedelische) Beatles albums zijn een belangrijke bron van inspiratie. Because Of You is gebaseerd op de moeizame ontwikkelingen in hun bijzondere relatie als tweeling én als muzikaal duo. Toen Sander vader werd en Arnout ging scheiden begonnen hun levens minder parallel te lopen. Dat bracht zowel persoonlijke als artistieke strubbelingen met zich mee. In plaats van het duo op te breken en als solo-artiest elkaars concurrent te worden besloten de broers om hun problemen samen aan te pakken en in muziek te gieten. Het leverde een prachtig album op, dat vol staat met persoonlijke teksten. De innerlijke strijd van beide broers komt misschien het beste tot uitdrukking in de song Nobody Wants To Be The One. Daarin zingen ze: “And nobody wants to be the one that's gonna go and say goodbye. It is not what we got together for. Though we cannot keep living the lie, that we don't want to live in anymore.” Muzikaal gezien zou het album begin jaren 70 in Laurel Canyon aan de Amerikaanse West Coast kunnen zijn opgenomen, waar grootmeesters als Love, The Byrds en Grateful Dead hun eigen, mild psychedelische universum schiepen. De prachtige albumhoes is wat dat betreft de kers op de geestverruimende slagroom.
Luister naar Because Of You met Spotify:
Of in FLAC via de browserversie van TIDAL (abonnement vereist)
Jonathan Wilson - Gentle Spirit
De gedachte aan Laurel Canyon brengt me bijna vanzelf bij Jonathan Wilson’s album Gentle Spirit, de klassieker van deze muziekreview. Geen heel erg oud album, anders had het geen retro-psychedelica kunnen zijn natuurlijk, maar wat mij betreft een (nieuwe) mijlpaal in het genre. Wilson (Forest City, North Carolina,1974), die uit een muzikaal nest komt en een begenadigd toetsenist, gitarist en producer is, nam in 1998 zijn eerste album op met zijn band Muscadine. Die band ging in 1999 alweer uit elkaar. Na een tijd in een Californische hippie-commune te hebben gewoond verhuisde Wilson achtereenvolgens naar Georgia en New York, maar vestigde zich tenslotte opnieuw - en nu definitief - in Californië. In Laurel Canyon om precies te zijn, de plek waar veel van zijn muzikale helden hun muziek hadden gemaakt. Alsof er daar iets speciaals in de lucht zit sloot zijn onder eigen naam opgenomen solo-debuut Gentle Spirit uit 2011 naadloos aan op de West Coast psychedelica van de jaren 70. Gentle Spirit is een meesterwerk. De perfect getroffen sfeer en de instrumentale virtuositeit van Wilson - en de muzikanten waarmee hij zich op dit album omringt - maken het voor mij misschien wel het mooiste retro-psychedelische album aller tijden. Hij heeft echt precies begrepen waar het in de seventies over ging, en hij heeft het allerbeste uit de muziek van die tijd samengebracht in een album van ongelooflijke, tijdloze verfijning en schoonheid. Luister bijvoorbeeld naar het bijna acht minuten durende Desert Raven en je weet dat hier Grote Muziek wordt gemaakt.
Luister naar Gentle Spirit met Spotify:
Of in FLAC via de browserversie van TIDAL (abonnement vereist)
