De CAT op het spek binden

De CAT op het spek binden

Over AudioQuest Cat7 netwerkkabels, switches en iFi iPower voedingen

auteur: Jeffrey Dam

In onze rubriek ‘Van Klanten Voor Klanten’ dit keer een bijdrage van Jeffrey Dam, die zichzelf beslist tot de sceptici rekende wat betreft betere Cat7 netwerkkabels. Digitaal is tenslotte digitaal, wist hij. Maar desondanks kon hij zijn nieuwsgierigheid niet onderdrukken, en nam hij samen met twee minstens even sceptische luistervrienden de proef op de som. En omdat hij tóch bezig was schafte hij zich meteen een mooiere switch aan en besloot hij die van een iFi iPower voeding te voorzien. We zullen niet op zijn ervaringen vooruitlopen, maar zijn reactie lokte bij ons de vraag uit of hij het leuk zou vinden om zijn verhaal ‘op papier’ te zetten. Nou vooruit, een tipje van de sluier dan: Betere netwerkkabels en een upgrade voeding voor je switch? Hoor het eens van een ander…

Een half jaar geleden werd ik getriggerd door een debat tussen 'gelovers' en 'niet-gelovers' van netwerkkabels (Cat7). Op dat moment bevond ik me ergens in 'the twilight zone’. De reden waarom ik me daar bevond is dat ik me in de stellingen van beide kampen wel kon vinden.

Niet-gelovers spreken over de nauwkeurige controle of de data compleet is aangekomen. Netwerkverkeer bestaat uit pakketjes die verstuurd worden door de zendende kant. De ontvangende kant geeft een signaal als het binnen en compleet is. Dit alles gebeurt met buffering van data. Netwerkverkeer kent door het bufferen een vertraging in het signaal t.o.v. de analoge variant, S/PDIF-stream of USB-stream. Voetbalwedstrijden zijn hier een mooi voorbeeld van. Kijk via analoge tv en je ziet als eerste het doelpunt. Controleer dat maar eens door de deur open te zetten en te luisteren wanneer er gejuicht wordt in je omgeving. Geen enkele bit kan dus ontsnappen tenzij de verbinding echt slecht is en er geen tijd meer is om de pakketjes opnieuw te sturen. Dan merk je dat direct door een hikje in het geluid of door de blokkerige of stilstaande weergave bij digitale tv. Niet-gelovers zeggen daarom: “Een foto wordt immers toch ook niet minder scherp als je hem via internet verstuurt?”

De gelovers hanteren de stelling dat het versturen van de pakketjes een analoge manier van schakelen is. En dat klopt ook. Met een bepaalde frequentie schakelt de zendkant tussen 0 volt (is 0 bit) en 5 volt (is 1 bit). Er ontstaat een trein aan 0-en en 1-en. Dat schakelen moet natuurlijk wel snel gebeuren. Er is daarbij sprake van stijg- en daaltijden. De ontvangende kant kan daar wel eens problemen mee hebben om te 'lezen' of het een 0 of 1 is, waardoor er nogmaals om het pakketje gevraagd wordt. Dit lezen, corrigeren en versturen vraagt extra processing capaciteit, wat uiteindelijk hoorbaar is in de muziek. Een van de redenen waarom WAV- of AIFF-bestanden beter klinken dan FLAC of Apple LossLess (ALAC), maar dat is weer een andere discussie. Daarnaast kan het systeem ook gevoelig zijn voor vervuiling van andere systemen of schakelende voedingen. Wat er dan gebeurt, is dat er een ongewenst signaal (parasiet) meereist naar het andere systeem. Dit signaal dringt dan het systeem binnen en kan voor een toenemende ruis zorgen waardoor de muziekbeleving wordt aangetast.

Voor beide partijen valt dus wat te zeggen!

Ik had zojuist mijn eigen netwerkspeler afgebouwd en wilde eens onderzoeken welke partij er in mijn ogen (of oren) er nu gelijk had. Aangezien ik nog redelijk sceptisch was, wilde ik niet gelijk een diepte-investering doen in allerlei exotische netwerkkabels. Na het een en ander gelezen te hebben van 'gelovers' heb ik een betaalbare Supra kabelset aangeschaft. Een kabel van 2 meter van de computer naar de switch en eenzelfde van de switch naar de streamer. Als switch had ik een mooie Netgear S8000 gekocht. Deze kan voorrang geven aan bepaalde soorten netwerkverkeer. Ik laat hem voorrang geven op audio streams en geef de hoogste prioriteit aan de streamer poort. Ik was razend benieuwd wat dit in mijn systeem zou doen ten opzichte van hele nette Cat7 kabels en een standaard switch van de Mediamarkt.

De volgende tracks zijn gebruikt in de vergelijking:

• Voyage van Youn Sun Nah van het album Voyage - label ACT
• Just a Little Lovin’ van Shelby Lynne van het album Just a Little Lovin’ - label Mercury
• Jamal van Ibrahim Maalouf van het album Live Tracks 2006-2016, label M’ister Productons - 24/44.1 download
• Yumeji’s Theme (from the movie In the Mood for Love) van Gidon Kremer van het album New Seasons - label Deutsche Grammophon - 24/192 download
• 20:17 van Ólafur Arnalds & Nils Frahm van het album Trance Frendz, label Erased Tapes Records - 24/96 download
• The Lover of Beirut van Anouar Brahem van het album The Astounding Eyes of Rita, label ECM - 24/96 download
• The Power of the Heart van Peter Gabriel van het album Scratch my Back, label Real World - 24/48 download
• Lijmen van Maaike Ouboter van het album En Hoe Het Dan Ook Weer Dag Wordt - label Sony Music
• Toku van Monolake van het album Ghost, label Forced Exposure - TIDAL stream
• Surely van Makiko Hirabayashi van het album Surely, label Yellowbird - TIDAL stream
• The Little Swallow van Katie Melua van het album In Winter - label BMG
• La Campanella II, etude for piano in G sharp minor (Grand Paganini Étude No.3), S.141/3 (LW A173/3) van Nojima van het album Nojima Plays Liszt - label Reference Recordings
• Sort of Revolution van Fink van het album Fink Meets the Royal Concertgebouw Orchestra - label Ninja Tune
• Le Serpent van Guem van het album Le Serpent - label Le Chant du Monde
• Worship van Ane Brun van het album It All Starts with One - label Universal Music

En toen… Muziek!

Poehééé! Dat is een verschil. Best een vreemde gewaarwording, zo voor een eerste keer. Ik ben een 'gelover' geworden! Het verschil is met alle tracks duidelijk te horen. Om in bekende termen te praten: ik kreeg meer ruimte. Het podium was in breedte en diepte groter geworden. Uitsterven van klanken was beter te volgen, de bas zat steviger in het zadel, en was ook voller van klank. Jeetje! En dat voor een kabel van 49 euro per stuk. Natuurlijk bleven er ook nog wensen over. Ik vond het hoog wel beter dan de standaard Cat7, maar de Supra was niet helemaal open in dat gebied. Het was wel mooi rond, maar het ontbrak aan resolutie. Dat maakt een mens nieuwsgierig naar wat meer exotische kabels zoals die van AudioQuest. Ik had immers met de USB-kabels al erg goede ervaringen. Al doende, een belletje langs diverse luistervrienden.

Een paar weken later streken we z'n drieën neer om de AudioQuest Vodka en de Diamond Cat7 netwerkkabels te vergelijken! Bingo! Dat was mooi! Dit was de figuurlijke CAT op het spek binden! De AudioQuest Vodka bood een vol klankbeeld. Voller dan de Supra kabels. Ook het laag was toegenomen, nog strakker, nog dieper. Het hoog had een mooie verfijning en resolutie. Iets wat ik absoluut had gemist. Het leek eerst wel of de ruimte wat was afgenomen; dit bleek niet het geval. De Supra kon het een en ander nogal uitsmeren in het bovenste octaaf. De ruimte met de Vodka was zelfs iets meer toegenomen, maar dan zonder de versmering, of anders gezegd, gloed. Dit was onder andere goed te horen in de tracks met percussie (Le Serpent en Surely). Verder leek het alsof de ruisvloer verder was gezakt. Meer rust en daardoor ook toegenomen resolutie. Iets wat mooi te horen was bij de track 'Lijmen'. Daar wordt op de achtergrond akoestisch gitaar in gespeeld en het volgen van deze gitaar was lastiger met de Supra. Hier liet de Vodka hem meer horen.

En toen, durfden we het? De AudioQuest Diamond Cat7. Een kabel van 1.300 euro op 1.50 meter lengte. Nou vooruit, we gingen ervoor! Jeetje, weer zo’n 'groot' verschil. Wel minder dan van Supra naar Vodka, maar toch nog steeds overduidelijk. Dat hoorden we weer alle drie. Wat opviel was de afwezigheid in het signaalpad. De Diamond leek geen kleuring te hebben. De Vodka was toch iets donkerder van aard. Niet onplezierig en misschien zelfs noodzakelijk in veel systemen, zo niet de AudioQuest Diamond. Het gehele spectrum was in balans. Wat verder opviel was de ongekende resolutie. De Diamond was in staat om weer een stukje van het gordijn te laten verdwijnen. Dit was erg goed te horen in Yumeji’s Theme. Gidon beweegt lekker op het podium en dat kon je horen in de plaatsing van de viool. Daarnaast de paardenharen van de strijkstok, de hars, de vioolkast, allemaal elementen die beter tevoorschijn kwamen. De echtheid was toegenomen. Dat was ook te horen in de tracks Jamal en Sort of Revolution. Artiesten die spelen met het publiek. Het publiek dat reageert op de performance van de artiest. We kregen een echt 'live' gevoel! Hmmm… dat wordt sparen!

Overigens geldt voor bovenstaande dat er ook gewisseld is met combinaties. Voor de switch de Supra, na de switch de Vodka. Voor de switch de Vodka, na de switch de Diamond. Alles Vodka of Diamond.

De combinatie met alleen Diamond was superieur maar erg kostbaar. Prijstechnisch is de Vodka en Diamond een beter compromis. Het grootste effect wordt bereikt door de beste kabel als laatste in de keten te zetten. De bufferende werking van de switch levert hier waarschijnlijk de positieve bijdrage aan. Blijven er dan nog wensen over met zo’n mooie combinatie?! Jazeker, die waren er nog steeds… Luisterend naar La Campanella II hoor je nog steeds versmering in het hoog. Nojima is zo vingervlug dat de hogere aanslagen één lange toon lijken te worden. Vervuiling (?) in het hoog versmeert/verbindt als het ware de toetsaanslagen. Na verder onderzoek en vragen stellen in het ‘gelover'-kamp waar ik nu ook toe behoorde, kwam de tip om de power van de switch eens aan te pakken.

Onder andere met iFi hadden meerdere mensen al goede resultaten behaald. Ik gebruik zelf ook regelmatig iFi voedingen om Raspberry Pi streamers met een Hifiberry DAC te voeden. Dat doet echt wonderen. Dus wie niet waagt, wie niet wint. Na kort overleg per mail met Kees Jan Lankhaar van art's excellence heb ik een 12V iFi iPower voeding besteld voor mijn switch. Deze voeding heeft een zeer lage ruisvloer met waardes van 1 microV in het audiospectrum. Audiospectrum? We spreken hier van een switch! Die werkt niet in het audiospectrum, wel in het Gb spectrum! Hmmm, hij werkt ook in dat spectrum… ook hier is er weer een duidelijk verschil te horen. Nogmaals luisterend naar Nojima is de versmering duidelijk minder. De toetsaanslagen zijn afzonderlijk waarneembaar en makkelijker te volgen. Het valt ook op dat er meer 'zwart' te horen is in de verschillende opnames en de ruisvloer verder is gezakt. Dit maakt het mogelijk om meer details te horen in de muziek. Luisterend naar de track Voyage van Youn Sun Nah, kun je duidelijk haar ademhaling horen, haar lipbewegingen en alle bijgeluiden die daar bijhoren. Erg mooi. Deze detailweergave is ook goed te horen in de track 20:17 van Ólafur Arnalds & Nils Frahm. Krakende vloeren, pianopedalen, uitsterven van de aangeslagen toetsen.

Even lijkt de ruimtelijke afbeelding te zijn afgenomen door de iPower voeding. Echter na een paar keer switchen tussen de standaard voeding en de iPower hoor ik dat het niet zo is. Dit kwam bijvoorbeeld duidelijk naar voren bij de track The Little Swallow van Katie Melua. Het koor staat mooi in de ruimte en door het verdwijnen van de versmering in het hoog is er ook een soort artificiële ruimte verdwenen. Daarvoor in de plaats is een mooie aftekening gekomen van iedere individuele stem. Deze aftekening hoor je ook terug in de percussie van Le Serpent. Het tikken op een houten blokje is nu ook echt tikken op hout. De eerste attack van de aanslag op het blokje en het uitsterven van de aanslag in de ruimte is nu één geheel geworden. Het hoort nu bij elkaar. Wat me ook is opgevallen, en wat ik niet helemaal kan toeschrijven aan een bepaalde klank of ruisvloer, is dat de muziek nu meer muziek is. Dat klinkt misschien gek, maar ik werd vaker in de muziek getrokken dan voorheen. Mijn benen wilde meer bewegen met de iFi dan met de standaard voeding. De iFi zorgt voor een mooi ritmisch verloop van de muziek. Of dit nu komt door de afgenomen ruisvloer, de toename in de details en het schonere hoog, ik weet het niet. Toku van Monolake laat nu duidelijk verschillende samples horen zoals Monolake ze ook achter zijn computer bedacht heeft. Dat was voorheen ook te horen, echter staat de track nu steviger waardoor het nog plezieriger is om er naar te luisteren.

Al met al een hele reis van ongeloof naar geloof. Ik ben veel wijzer geworden en ben erg tevreden met mijn AudioQuest Vodka en Diamond Cat7 netwerkkabels en iFi iPower voeding. Ik had nooit verwacht dat het netwerk zo van invloed was op mijn geluidsbeleving. Er rest me nu echter nog een vraag… iFi, kunnen jullie ook een audioswitch maken?