Unieke Luistersessies bij The Chord Company - review (2)

Unieke Luistersessies bij The Chord Company - review (deel 2)

Een intense ervaring vol verrassingen

auteur: Max Delissen
download de PDF van deze review - © 2024
 

In het eerste deel van dit drieluik beschreven we The Chord Company als bedrijf en kwam het eerste deel van de geplande luistersessies aan bod. Reviews over kabels dragen allemaal een bepaald risico in zich. Het is waarschijnlijk het meest polariserende onderwerp onder hifi-liefhebbers. Er zijn twee duidelijk omlijnde en vaak onverenigbare partijen bij betrokken: aan de ene kant de ‘gelovigen’ die puur op basis van waarneming overtuigd zijn van de verschillen die kabels kunnen hebben op de geluidskwaliteit, en aan de andere kant de ‘ongelovigen’ die ‘de wetenschap’ aanhalen om hun mening dat kabels geen enkel verschil kúnnen maken kracht bij te zetten. Wij zijn wat dat betreft een beetje als Zwitserland: neutraal. Wij geloven in de wetten van de natuurkunde, maar we geloven óók in een ‘open mind’ en in empirisch onderzoek. Onderzoek op basis van waarneming dus. Een groot deel van de wetenschap is daar immers op gebaseerd. Het luisteren doen we uiteraard zelf, maar de wetenschap laten we graag aan de fabrikanten over. Overigens hebben we in de loop der jaren wel een redelijk fijn afgestemd gevoel voor marketing-blabla ontwikkeld: éérst horen, dán geloven.

Hoewel het technische verhaal van The Chord Company ons na een tiental uitgebreide reviews wel bekend is moesten we ons tijdens de tweede luistersessie meermaals achter de oren krabben. Niet omdat we de uitleg niet begrepen of omdat we niks hoorden, maar juist omdat we wél iets hoorden en ons afvroegen hoe we dat in vredesnaam moesten gaan verwoorden. We proberen een zo inclusief mogelijk platform te zijn, dus kabelsceptici zijn nadrukkelijk óók van harte uitgenodigd om verder te lezen, maar wees gewaarschuwd: we hebben dingen gehoord die we nauwelijks voor mogelijk hadden gehouden, of waar we zelfs nog nooit aan hadden gedacht. Een ‘open mind’ is wel een vereiste, denken we.

En nu dus niet langer getreuzeld, laten we de draad weer oppakken waar we hem de vorige keer hebben neergelegd: de uitstekende lunch en daarna de tweede sessie in de luisterruimte van The Chord Company, met tekst en uitleg van Alan Gibb en facilitaire ondersteuning van The Two Ians.

English Electric 8Switch

Luisteren bij The Chord Company deel 2

De eerste vergelijking na de onderbreking had te maken met afscherming. Alan Gibb vertelde dat een ‘pseudo-gebalanceerde’ constructie zeer belangrijk bleek te zijn bij het buiten houden van externe noise, met behoud van muzikaliteit in de weergave. Met ‘pseudo-gebalanceerd’ bedoelt hij dat de plus en de min van het signaal elk door een aparte kabel gaan en samen zijn afgeschermd met een ‘Faraday Shielding’, die over de gehele lengte van de kabel om de geleiders heen zit maar die aan de uiteinden niet is verbonden met de de connector. De gangbare methode is om de afscherming minstens aan één kant (maar meestal aan beide kanten) met de min van het signaal te verbinden, maar Alan vertelde dat zij ontdekten dat de afscherming dan als antenne werkt, wat een negatief effect had op de bandbreedte van de kabel en dus op de weergave van hoge frequenties.

Om het negatieve effect van die antenne-werking (maar dus ook de bittere noodzaak van afscherming) te demonstreren werd een extra streaming-kabel (zoals The Chord Company hun ethernetkabels noemt) in de English Electric 8Switch gestoken zonder dat die met een bronapparaat verbonden was. Een ‘open kabel’ dus, waarbij in principe alleen de connector niet is afgeschermd. Dat zou toch zeker geen groot verschil mogen maken? 


De kabel als RFI-antenne

Volgens de methode van Alan luisterden we anderhalve minuut naar de prachtige, dynamische wereldmuziek-track Traveller van Anoushka Shankar (inderdaad ‘de dochter van…’) op haar album Traveller uit 2011. Na nogmaals dertig seconden werd de open kabel uit de English Electric verwijderd en werd de track opnieuw gestart. Het verschil was onmiddellijk hoorbaar. Zonder de open kabel in de switch had de weergave een betere samenhang en klonk de muziek opener en vloeiender, en had het samenspel van de band een relaxter en zelfverzekerder karakter. Geen verschil om van uit je stoel te vallen, maar beslist goed hoorbaar en dus een duidelijk advies om géén ‘open kabels’ achter je hifi-systeem te laten slingeren. Zélfs niet met een ‘by design’ galvanisch gescheiden ethernetverbinding dus.

Chord Signature, ChordMusic Digital Coax

Signature versus ChordMusic digitale interconnect

Een andere misvatting onder kabelsceptici is volgens Alan dat een digitaal signaal geen profijt heeft van een betere kabel. Nullen en enen zijn immers nullen en enen, en zo lang de receiver een 0 of een 1 kan onderscheiden zit je goed. Mispoes. Het gaat niet om het sóórt signaal (analoog of digitaal) maar om de manier waarop het door de kabel wordt getransporteerd. Dat gebeurt bij een digitaal signaal op exact dezelfde wijze als bij een analoog signaal, en dus is een ‘digitaal’ signaal gevoelig voor dezelfde storende invloeden. Ook hierbij speelt de afscherming van de kabel een belangrijke rol, vanwege die eerder aangetoonde antenne-werking. Om dat te demonstreren zouden we gaan luisteren naar twee coaxiale digitale interconnects met rca-connectoren, de fraaie Signature en het absolute ‘military grade’ topmodel ChordMusic, die (naast een aantal andere upgrades, zoals een ander dielektricum) voorzien is van een aanzienlijk betere afscherming.

De track die we beluisterden was All Day and All Night van Jakob Dylan (inderdaad: de zoon van…) dat op zijn album Seeing Things staat. Het is een fraaie akoestische opname met een hoop microdynamiek en ruimtelijke informatie. Jakob’s stemgeluid vergt wat minder gewenning dan dat van zijn ouweheer en het wiegende ritme werd lekker weergegeven. De Signature Digital klonk echt al wonderschoon, transparant en kleurrijk en met veel snelheid en dynamiek, maar nadat de ChordMusic tussen de Moon MiND 2 streamer en de Chord Electronics DAVE was gezet hoorden we al bij de eerste tonen het verschil. Er zat duidelijk meer overtuigingskracht en speelvreugde in de muziek. Het was alsof de muzikanten enthousiaster speelden. Toen we ons toch even puur op de tonale aspecten concentreerden hoorden we via de ChordMusic levendigere klankkleuren en een natuurlijke verfijning van de kleinste details. Het verschil tussen detaillering en transparantie is dat detaillering gemakkelijk te veinzen is door de hoge tonen wat beter te laten uitkomen binnen het frequentiespectrum, terwijl het bij transparantie vooral gaat om het tegengaan van vervorming en het verminderen van de invloed van noise, wat aanzienlijk lastiger is.

De invloed van afscherming: Odyssey X versus Epic X

Eerdere luistervoorbeelden hadden het belang van afscherming van rond ethernetkabels al duidelijk gemaakt, maar hoe zit dat bij luidsprekerkabels? Daar gaat immers een vrij krachtig signaal doorheen, waarvan je niet zou denken dat externe noise er veel invloed op heeft. Dat klopt op zich ook wel, een deel van de taak van de afscherming rond een luidsprekerkabel is namelijk niet om instraling buiten te houden, maar uitstraling binnen. Het signaal veroorzaakt namelijk een zich verplaatsend magnetisch veld rond een kabel, feitelijk is dát de manier waarop het wordt getransporteerd. Niet een ‘stroom’ van elektronen dus, de snelheid waarmee die zich in een geleider bewegen bedraagt namelijk slechts 1 millimeter per seconde. Een goede afscherming houdt dat magnetische veld grotendeels binnen de kabel, waardoor er minder inductie optreedt in naastgelegen kabels. Audiofielen die kabel-spacers achter hun apparatuur gebruiken zijn dus niet knettergek, maar goed afgeschermde kabels zouden dat (grotendeels) overbodig kunnen maken.

Chord Odyssey X, Epic X

We luisterden naar Angus & Julia Stone, het schitterende Big Jet Plane van het album Down The Way. De Australische broer en zus spelen inmiddels niet meer samen maar ze maakten lekker opgenomen singer-songwriter pop met een randje, en hun samenzang klonk van nature heel organisch. Deze track heeft een prettig ritme dat niet superstrak gespeeld wordt. De met awards overladen Odyssey X luidsprekerkabel is inmiddels een klassieker in het Chord Company assortiment en met de nieuwe XLPE isolatie kan hij weer een hele tijd mee. De Epic is intern identiek van opbouw, het is feitelijk een Odyssey die is voorzien van een dubbele afscherming. En dat maakte toch echt een aanzienlijk verschil, dat pas goed hoorbaar werd toen we de kabels 1 op 1 vergeleken. Met de Epic X verdween een deel van het randje aan de muziek, zodat alleen het deel overbleef dat ook echt in de opname zit. Wat we met de Epic X merkten was dat de weergave transparanter, natuurlijker en betrokkener klonk. Er kwam een bepaalde rust en vloeiendheid in die bij de Odyssey weliswaar niet ontbrak, maar duidelijk minder goed hoorbaar was. Wij vonden het effect positief, maar wellicht kan een wat bruiner klinkend audio-systeem profiteren van het milde glansje dat de Odyssey aan de muziek geeft. Houd daarbij echter wel het verschil tussen detaillering en transparantie in de gaten, want dát was waarom we de Epic X hier uiteindelijk tóch de betere kabel vonden.

Ground ARAY

Eén van de merkwaardigste producten die The Chord Company de afgelopen jaren op de markt heeft gebracht zijn de losse Ground ARAY modules. Dit zijn aluminiumkleurige staafjes die de in eigen huis ontwikkelde ARAY technologie bevatten. Ze zijn te koop zijn met zeven verschillende connectoren (USB A, RCA, DIN, XLR female, XLR male, BNC, RJ45 en HDMI), zodat ze in principe overal in een hifi-systeem kunnen worden gebruikt als ‘noise sniffer’. Daartoe steek je ze simpelweg in een ongebruikte input of output, en de ARAY technologie doet de rest. Sceptici zullen zeggen dat je net zo goed ‘vergelijkbare’ producten van andere fabrikanten kunt kopen, maar of dat klopt hebben we niet 1 op 1 getest. Een aantal tests die we met de Ground ARAY modules hebben gedaan waren echter zeer overtuigend. Dat het geen kwestie van ‘geloof’ is werd ook hier weer duidelijk toen een XLR female Ground ARAY in de AES/EBU uitgang van de Moon MiND 2 streamer werd gestoken. We luisterden naar Still van Foo Fighters, dat op de akoestische helft van het dubbelalbum In Your Honor staat. Geen stoere hardrock dus, maar gelaagde liedjes die het muzikale vakmanschap van Dave Grohl en zijn bandleden op een heel andere manier laten horen. Zónder de Ground ARAY in de Moon MiND 2 waren alle voorgaande verbeteringen opnieuw duidelijk waarneembaar, maar er zat een soort onnatuurlijke bijklank op de zang, een bepaalde vlakheid en hardheid. Na toevoeging van de Ground ARAY was die hardheid verdwenen en klonk de muziek schoner en zat er meer rust in. Geen aardverschuiving, maar absoluut een positieve verfijning die het luistergenot vergroot. Knap dat zoiets met een passief component mogelijk is.

Chord Ground ARAY

PTFE versus XLPE

Na de overtuigende demo van de Ground ARAY was het tijd geworden voor dé vergelijking waar we eigenlijk voor gekomen waren. Zoals in het eerste deel van dit verslag al te lezen viel wilden we heel graag horen wat het nieuwe materiaal Cross Linked PolyEthylene (XLPE) zou doen in vergelijking met het tot nu toe in alle series - behalve de Sarum T en ChordMusic - gebruikte PTFE. Daarvoor luisterden we eerst nogmaals naar de van PTFE voorziene Chord Epic interconnect die tot nu toe tussen de Chord Electronics DAVE en de Naim voorversterker had gezeten. De track was I’m Not The One van The Black Keys van het album Brothers. Hun vuige bluesrock is niet erg dynamisch opgenomen en de productie is aan de vettige kant maar wel héél erg passend bij de muziek. Hun muziek klonk op deze set dik en indrukwekkend, met voldoende controle om op een redelijk ‘live’ volume te kunnen draaien. De tekortkomingen van de opname waren te horen, maar ze stoorden niet omdat het gewoon een lekker meeslepend nummer is. De Epic X met XLPE isolatie liet echter een behoorlijk ander geluid horen. Nog steeds ‘passend’, maar transparanter en levensechter en er zat vooral meer dynamiek in, waardoor de muziek won aan innerlijk contrast en opener en schoner klonk zonder schel te worden.

Laten we het leesbaar houden

Het tweede deel van onze luistersessie bij The Chord Company leverde zó veel informatie op dat het verslag daardoor eigenlijk te lang werd. Om het verhaal overzichtelijk en leesbaar te houden hebben we daarom besloten om het oorspronkelijke idee van een tweeluik uit te breiden tot een drieluik. Het derde en laatste deel zal binnenkort worden gepubliceerd.

Muziek en Informatie

Meer informatie en prijzen over de beschreven Chord Company (kabel)producten, vind je in onze webwinkel:

Anousha Shankar: Traveller

Jakob Dylan: All Day And All Night

Angus & Julia Stone: Big Jet Plane

Foo Fighters: Still

The Black Keys: I’m Not The One

Dit document is eigendom van art's excellence - © copyright 2024