Unieke Luistersessies bij The Chord Company - review (1)

Unieke Luistersessies bij The Chord Company - review (deel 1)

Een waardevolle ervaring, direct bij de bron

auteur: Max Delissen

Eind maart 2024 waren we, op uitnodiging van importeur Latham Audio, een hele dag te gast bij The Chord Company, een middelgrote Engelse kabelfabrikant in het prachtig landelijk gelegen Amesbury. Ons bezoek begon met een korte rondleiding door het bedrijf, maar het voornaamste doel van onze reis naar Engeland was om te luisteren. Dat hebben we dan ook gedaan, maar de intense luistersessie verliep anders dan we hadden gedacht. Na afloop waren we het er echter over eens dat we een unieke demonstratie hadden bijgewoond waarin we een schat aan waardevolle informatie hadden gekregen. Informatie die we graag ook weer met onze klanten en lezers delen om een betere muzikale ervaring mogelijk te maken.


Omdat we al een groot aantal reviews over producten van The Chord Company hebben gepubliceerd was het oorspronkelijke plan om ons te richten op het verschil dat het nieuwe door The Chord Company toegepaste isolatiemateriaal XLPE (Cross Linked PolyEthylene) brengt ten opzichte van het PTFE dat ze voorheen gebruikten. PTFE - beter bekend als Teflon, maar alleen uitvinder DuPont mag die merknaam gebruiken - is een kunststof die door veel fabrikanten van AV-kabels in hun duurdere producten als dielektricum (isolator) om geleiders wordt gebruikt. Dat verschil hebben we ook gehoord, echter niet als op zichzelf staand vergelijk, maar als onderdeel van een duizelingwekkende luistertrip door het Chord Company universum, aan de hand van onze gastheer Alan Gibb, die behalve een groot muziekliefhebber en meesterverteller óók de Managing Director van het bedrijf is. Dichter bij de bron kun je eigenlijk niet komen.

Eerst wat historie en een rondje door de fabriek

Vóór we de luisterruimte in gingen stond er een snelle ‘factory tour’ op het programma. Het is immers belangrijk (maar ook gewoon leuk) om de geschiedenis en de missie van het bedrijf te kennen omdat die hun weerslag hebben op waar ze nu mee bezig zijn. The Chord Company werd bijna 40 jaar geleden opgericht door Sally Kennedy, die nu de echtgenote is van Alan Gibb maar destijds getrouwd was met Paul Stephenson, de opvolger van Julian Vereker bij Naim in het naburige Salisbury. Naim had van haar Amerikaanse distributeur het verzoek gekregen om goede verloopkabels van DIN naar rca te maken, want hoewel Naim tot op heden (niet onterecht) gelooft in de superioriteit van de DIN verbinding soldeert de rest van de wereld voornamelijk rca-pluggen aan analoge interconnects. Sally wierp zich op als hulp bij het assembleren van de kabels en begon, letterlijk aan de keukentafel, met wat later The Chord Company zou worden. Die eerste ‘Naim’ verloopkabels vonden - al snel niet alleen meer in Amerika - dermate gretig aftrek dat er vanuit Naim gekwalificeerde technici werden gedetacheerd voor het vervaardigen van de kabels. Niet lang daarna kwam Nigel Finn bij het bedrijf. Hij ontdekte lang geleden al, nadat door leveringsproblemen bij de ene tijdelijk de kabels van een andere leverancier moesten worden gebruikt, dat er aanzienlijke klankmatige verschillen bestonden tussen de halffabrikaat kabels die ze op grote rollen inkochten. Dat was het begin van een jarenlange ontdekkingsreis met heel veel nieuwe inzichten, waar Chord Company gebruikers tot op de dag van vandaag profijt van hebben.


The Chord Company is geen erg groot bedrijf, op de assemblage-afdeling werken ongeveer 10 mensen die, met behulp van gespecialiseerd gereedschap, uiterst nauwkeurig de kabels fabriceren. Elke kabel wordt getest voor hij zijn doosje in gaat, waardoor een consistente kwaliteit gegarandeerd is. Het maken van audiokabels is volgens Alan Gibb ‘mechanical engineering’, wat betekent dat de mechanische eigenschappen van de kabel in hoge mate meetellen bij de uiteindelijke klankmatige prestaties. Daarom moet elk model kabel steeds op exact dezelfde wijze worden gemaakt. Maar hoewel de electro-mechanische theorie zeer belangrijk is wordt er bij The Chord Company ook naar álles geluisterd. Elk wild idee, zoals de ‘Tuned ARAY’ uitvinding van Nigel voor de afvoer van noise uit kabels, maar ook nieuwe isolatiematerialen en zélfs de legering op de geleidende delen van de connectoren worden door een team van ervaren medewerkers uitvoerig beluisterd en kritisch beoordeeld.


In het magazijn wijst Alan met enige trots op een pallet waar volgens hem ‘voor meer geld op staat dan de rest van het bedrijf waard is’. Het was een kwinkslag, maar we herkenden de karakteristieke sneeuwwitte mantels: hij wees naar de kabels die gebruikt worden voor de Sarum T en Chord Music modellen, de twee absolute toppers van The Chord Company. Deze kabels worden exclusief aan The Chord Company geleverd door een bedrijf dat verder uitsluitend kabels levert aan het Amerikaanse Ministerie van Defensie. De fabricage ervan is aan dermate nauwe toleranties onderhevig dat de kwaliteitscontrole al tijdens het proces begint. Onder andere met lasers wordt bepaald of de kabel die uit de machine rolt aan alle eisen voldoet, en zodra er een afwijking wordt geconstateerd wordt de kabel afgesneden en komt - terwijl de metingen doorgaan - de kabel die dan uit de machine rolt letterlijk op de grond terecht. Pas als de gewenste toleranties weer bereikt zijn komt de kabel weer op een rol terecht. De kabel die niet aan de specificaties voldoet wordt vernietigd. Daarom is het ook niet mogelijk om de kabel in zeer grote lengtes te krijgen, rollen van een kilometer zijn door de extreme eisen die eraan gesteld worden onmogelijk. Dat levert dus niet alleen een extreem perfecte, maar ook zeer kostbare kabel op. Het is jammer - hoewel begrijpelijk - dat Alan verder weinig aan ons mag vertellen over deze kabels, maar het verhaal hoe Chord Company er na jaren lobbyen in geslaagd is om het alleenrecht op het externe gebruik ervan te krijgen is geweldig. Hiervoor was het van essentieel belang dat de directeur van het bedrijf, die Alan toevallig tegen het lijf liep bij een audioshow in Amerika, zelf een gepassioneerde audiofiel is. Vanuit die achtergrond begreep hij de potentie van zijn product voor andere dan militaire toepassingen, en zijn hulp bij het verkrijgen van toestemming van het Amerikaanse leger was uiteindelijk doorslaggevend.

Luisteren bij The Chord Company

Een luistersessie in het hoofdkwartier van een merk dat je zeer waardeert is een bijna onwerkelijke ervaring. We zaten letterlijk op dezelfde plek als waar Nigel en Alan en een paar andere gelukkigen hun luisterproeven hebben gedaan. Onze verwachtingen waren dan ook hoog gespannen. Vóór we begonnen vertelde Alan kort iets over wat hij allemaal voor ons op het programma had staan, en al snel werd duidelijk dat ik er een hele klus aan zou hebben om het allemaal te noteren en later in een verhaal - dit verhaal - te gieten. Dus vooruit met de geit, er is héél veel te vertellen, laten we maar gewoon beginnen bij het begin…


De set waar we naar gingen luisteren bestond uit componenten uit de Naim New Classic 200 serie aan een paar Bowers & Wilkins 802 D4 luidsprekers, een Chord Electronics DAVE da-converter en een eenvoudige maar goede Moon MiND2 streamer omdat dat handiger was voor de coaxiale digitale interconnects die we zouden gaan beluisteren. De set was bekabeld met Chord Company Sarum T en Chord Music kabels, maar voor het tweede deel van de luistersessie werd de luidsprekerkabel vervangen door een relatief eenvoudige Chord Epic X, om het door veel Engelse hifi-fabrikanten gehanteerde ‘source first’ beginsel te ondersteunen, een filosofie die inhoudt dat wat er aan het begin van de keten misgaat aan het eind ervan niet meer te corrigeren is. Helemaal aan het einde van de sessie komen we daar nog op terug.

De Methode

Vanwege het grote aantal verschillen dat we zouden gaan beluisteren gebruikte Alan zijn beproefde luistermethode waarbij je een nummer ongeveer anderhalve minuut draait en daarbij zo intuïtief en holistisch mogelijk probeert te luisteren. De instructie daarbij is ‘hoor ik een band of muzikant spelen, en hoor ik na de wissel een sléchtere of een bétere band of muzikant spelen?’ Daarbij focus je dus minder op tonale aspecten, en let je juist wat méér op onderlinge samenhang en speelplezier, meeslependheid, de vulling van de ruimte, dynamiek en tastbaarheid; de kleine zaken die in hoge mate bepalen of je voor je gevoel naar echte muziek luistert of naar ‘weergave’. Na de eerste anderhalve minuut zou de track opnieuw worden gestart en na dertig seconden gestopt om de wissel te doen, waarna hetzelfde nummer opnieuw zou worden gestart. Om de wissels zo snel mogelijk te laten plaatsvinden waren twee medewerkers (toevalligerwijs beide Ian geheten) aanwezig. De beschrijvingen van het gehoorde die ik zal geven zullen soms relatief kort zijn, maar wel omkleed met de informatie die Alan Gibb ons gaf over waar we precies naar luisterden en waarom zij dat zo hebben aangepakt.

Het luisteren zou in twee delen gaan plaatsvinden; een wat kortere sessie vóór de lunch, en een lange ná de lunch. We begonnen letterlijk bij het begin, namelijk de stroom die uit het stopcontact komt, en de manier waarop je die verdeelt over je geluidsinstallatie.

Experimenteel ‘Sarum Level’ stekkerblok versus PowerHAUS P6

The Chord Company had lange tijd geen stekkerblokken in hun programma. Er werd bijna 20 jaar aan gewerkt, maar de gewenste resultaten waren moeilijk te bereiken. The Chord Company gelooft namelijk niet in seriële filtering van stroom, maar parallelle filtering verwijderde te weinig noise naar hun zin - tot de Mains ARAY modules werden ontwikkeld. Toch heeft Alan Gibb samen met Nigel Finn ooit één experimenteel stekkerblok gemaakt, vooral om op hifi-shows een zo goed mogelijke basis te bieden, waarin een absurd aantal meters Chord Sarum kabel was verwerkt. Het blok zou daarom in de winkel ongeveer tienduizend euro moeten kosten. De wit gelakte metalen doos die als huisvesting dient zat na het bekabelen zó vol dat iemand er op moest gaan staan om de schroeven aan te kunnen draaien.


Toen we binnenkwamen voorzag deze stekkerdoos het audiosysteem in de luisterruimte van stroom, en we konden niet anders dan constateren dat de track van The Marshall Tucker Band die Alan voor ons speelde (Can’t You See van het album The Marshall Tucker Band uit 1973) erg goed klonk. Het geluid was ritmisch sterk en had een mooie openheid. Sterker nog, zo goed hadden we de Bowers & Wilkins luidsprekers nog nooit horen klinken. We deden onze uiterste best om op holistische zaken te letten. Hoe speelde de gitarist? Zou hij zometeen een betere gitarist lijken te zijn? Zou de band beter samenspelen? Was de bassist lekker bezig? Stonden we dichter bij ze in de opnameruimte? Na nog een keer dertig seconden luisteren verwisselden de Ian’s snel het experimentele stekkerblok voor de PowerHAUS P6, het nieuwe instapmodel dat minder dan 1/10 van de virtuele verkoopprijs van het experimentele blok kost. De PowerHAUS P6 bevat geen Mains ARAY module maar volgt wel de kennis over noise die is opgedaan bij het ontwikkelen van de duurdere PowerHAUS blokken. Het positieve verschil dat we hoorden was evident. De band leek relaxter te spelen en Marshall Tucker’s gitaarspel klonk vloeiender. De ruimtelijkheid was ongeveer hetzelfde, maar de klank was een heel klein beetje warmer en er was wat onrust uit de muziek verdwenen.

PowerHAUS P6 versus PowerHAUS S6

De PowerHAUS S6 (die we eerder recenseerden) is gemaakt van betere materialen, heeft een méér geavanceerde inwendige opbouw, én een Mains ARAY module. We luisterden naar dezelfde track van The Marshall Tucker Band, waarbij ons opviel dat de mannen energieker speelden en dat ze allemaal wat verder uit elkaar leken te staan in een wat grotere studio. De timing van het samenspel was coherenter, alsof ze langer hadden gerepeteerd, en er was meer textuur te horen, de klank van de instrumenten was levensechter geworden. We begonnen schik te krijgen in de nieuwe luistermethode die Alan ons had uitgelegd, hoewel het best lastig was om onze eigen beproefde methode, die we vele jaren samen gebruikt hebben, helemáál los te laten. Misschien is een combinatie van beide nog niet zo’n gek idee.

PowerHAUS S6 versus PowerHAUS M6

Zoals we bij onze eerdere review al hadden geconstateerd was de aanzienlijk duurdere PowerHAUS M6 zijn (nu dus middelste) broer op alle fronten de baas. De opbouw is in principe identiek aan die van de PowerHAUS S6 maar de M6 is voorzien van 3 Mains ARAY modules (zowel op de fase als de nul als de aarde) en zit daarom ook in een iets langere behuizing. Met de M6 klonk de band nog authentieker en stonden we dichter bij de muziek. De speelvreugde was duidelijker voelbaar en de klank was transparanter en dynamischer maar tegelijkertijd ook zachter aan de oren. Méér detail zónder dat de hoge frequenties de overhand krijgen is een kenmerk van échte transparantie en dat The Chord Company dat uitsluitend met parallelle filtering weet te bereiken is knap. Daarna was het tijd geworden om onder goedkeurend toeziend oog van de ‘company dog’ Stan een uitstekend verzorgde lunch te gaan eten. Na de lunch stond een aanzienlijk uitgebreidere luistersessie op het programma, waar we in deel 2 van dit verslag over zullen vertellen.

Tussentijdse conclusie

De ontvangst bij The Chord Company was allerhartelijkst. We verbaasden ons over de openheid en de benaderbaarheid die we ontmoetten. We mochten echt álles vragen, overal met onze neus bovenop staan, naar hartelust foto’s maken en elke medewerker was bereid om uit te leggen waar hij of zij mee bezig was. Het hifi-systeem in de prettig ingerichte luisterruimte klonk geweldig en de eerste demonstraties die we hadden gekregen waren overtuigend geweest. In hoeverre het aan de luistermethode ligt die Alan ons leerde laat zich lastig vaststellen, maar we vinden het altijd prettig als de verschillen dusdanig duidelijk hoorbaar zijn dat we niet eindeloos op en neer hoeven te schakelen, omdat we zeker willen weten dat wát we horen geen ‘wishful thinking’ is. Moeilijk hoorbare verschillen komen heus wel eens voor, en dat schrijven we dan ook gewoon eerlijk op, maar daar was hier geen sprake van. Dat beloofde wat voor het laatste deel van dit tweeluik over onze avonturen bij The Chord Company in Amesbury.

Muziek en Informatie

Meer informatie en prijzen over de beschreven Chord PowerHAUS stekkerblokken, en alle andere Chord Company (kabel)producten, vind je in onze webwinkel:

• Chord Company PowerHAUS stekkerblokken
• Chord Company kabelassortiment

Marshall Tucker Band: Can’t You See

• Tidal
• Qobuz
• Spotify
• Apple Music

Dit document is eigendom van art's excellence - © copyright 2024