Nils Frahm - Screws Reworked (dubbelreview)

Nils Frahm - Screws en Screws Reworked, een dubbelreview...

 

nilsfrahm_150x150 Nils Frahm - Reworked

 

Het is niet de eerste keer dat ik hier iets over Nils Frahm schrijf, dus ik kan niet meer ontkennen dat ik een groot liefhebber ben van zijn muziek. Hij behoort, samen met leeftijds- en zielsverwanten als Max Richter en Keith Kenniff (o.a. Helios), tot de nieuwe generatie modern-klassieke componisten die hun wortels in het minimalisme hebben, maar van daaruit opnieuw zijn begonnen met het omarmen van toegankelijkheid en melodie, en waarbij het toepasselijke gebruik van elektronica eerder een gegeven is dan een uitzondering. Eind 2015, na het samenstellen van de shortlist voor de eindejaarslijst, bracht Frahm het album Screws Reworked uit op zijn vaste label Erased Tapes. Een album met een bijzonder verhaal, dat een bijzondere review verdient…

Ongeluk

Het is 2012, en Nils Frahm zit na een ongelukje tijdens een verbouwing met een gebroken duim op de EHBO. Voor een pianist is er weinig ergers denkbaar: het verlies van het gebruik van een vinger of hand. Dus van enige bezorgdheid was wel sprake. Frahm is een fervent gebruiker van social media, dus het bericht over zijn onfortuinlijke situatie stond snel online, waarna een tsunami van liefde en steun over hem heen spoelde, ook namens ondergetekende trouwens… Toen hij eenmaal uit het gips mocht, maar dus nog volop met de revalidatie bezig was (“ik zou even niet pianospelen als ik u was meneer Frahm…”) besloot hij zijn frustratie tóch te bestrijden met het componeren van nieuwe muziek. Je bent muzikant of je bent het niet… Met negen vingers (vier van de linkerhand) lukte dat wonderwel, en al gedurende de eerste dag besloot hij opnames te maken van wat er uit zijn negen bruikbare vingers vloeide. Een zeer simpele setup van één microfoon, meer was het niet. Na negen dagen had hij niet alleen een veel beter humeur, maar ook een even groot aantal parels van composities. Eén per vinger, besloot hij, dus meer hoefden het er niet te worden. En hij besloot nóg wat, namelijk om de opnames aan zijn fans te schenken, als dank voor de ontvangen genegenheid.

 

Nils Frahm - Screws Reworked, bij de componist thuis - Bron: Tokafi.com Nils Frahm - Screws Reworked, bij de componist thuis - Bron: Tokafi.com

 

Screws

Het resulterende album, Screws, bevat een set extreem intieme nummers, die met hun wat omfloerste maar ongenadig eerlijke lofi-opname direct op de ziel van de luisteraar inwerkten. In de weken na de release had Frahm nóg een verrassing voor ons in petto, hij nodigde namelijk iedereen uit om de simpele solo-piano opnames te gebruiken als basis voor remixprojecten. De mooiste daarvan zou hij op zijn internetpagina plaatsen. Dat leverde zulke enthousiaste reacties en zulke mooie bewerkingen op dat na verloop van tijd werd besloten om een selectie ervan officieel uit te brengen. En dat gebeurde dus eind vorig jaar.

Screws Reworked

Onder de titel Screws Reworked zijn de mooiste ‘reworks’ van elk van de originele tracks door Frahm bijeen gebracht. Het resultaat is, net als het origineel, verbluffend. Door de grote rijkdom aan toegevoegde klanken is Screws Reworked wel een veel afwisselender album dan het origineel geworden. De eenheid in sfeer die Screws uit 2012 zo bijzonder maakte is vervangen door iets totaal anders dat echter net zo bijzonder is en net zo heerlijk. Mijn tip: luister eerst op je gemak de hele originele versie (link hieronder) en draai daar achteraan meteen de hele ge-‘reworkte’ versie. Overigens is het ook leuk om zelf een mix van beide albums te maken. Ik doe dat bij voorkeur door ze samen in een playlist te zetten en die op shuffle en op repeat af te laten spelen. Geeft een hele lekkere achtergrond om bij te werken, of om intensief naar te luisteren tot je alle gevoel voor tijd en ruimte kwijt bent…

 

Nils Frahm - Screws Reworked, bij de componist in de studio - Bron: Tokai.com Nils Frahm - Screws Reworked, bij de componist in de studio - Bron: Tokai.com

 

Track Voor Track

De glitchy percussie en de enigszins manke ‘loops’ die aan You (de eerste track, door Bug Lover) zijn toegevoegd geven een vervreemdende, wat industriële sfeer aan de eveneens in stukjes geknipte en hier warm-brokkelig klinkende pianoakkoorden van Frahm, die op een mooie manier het geluidsbeeld in en uit drijven. Ook op Do, de tweede track die bewerkt is door Databoy78, hoor je die bijna ritselende micropercussie die al een tijdje niet meer weg te denken is uit de hedendaagse ambient. Het ritme lijkt te bestaan uit samples van iemand die met zijn knokkels op een tafelblad klopt, en een subtiel, dubby basje voert een heerlijke ondertoon. Hierna komt Re (ja, we werken net als op het origineel bijna de hele toonladder af…) en dit is denk ik wel mijn favoriete track van het album. Deze remix is gemaakt door de al eerder genoemde Keith Kenniff, onder zijn alter ego Helios. Hij voegt strijkers, gitaar en een hele diepe bas toe, en een wiegende, heerlijk onderhuidse drumloop. Gedurende het verloop van het nummer bouwt hij heel subtiel steeds meer spanning op die ongeveer een halve minuut voor het einde plotseling wegvalt om alleen de piano van Frahm over te laten, begeleid door aarzelende, woordeloze vrouwenzang en het geluid van een kabbelende branding. Mi (door Soul Channel) begint met aarzelend gespeelde pianoakkoorden maar na ongeveer 43 seconden breekt een strakke maar ingehouden beat door die het nummer een dromerig dansritme geeft. Ook hier weer een duidelijk coda met alleen piano en een aangehouden akkoord, wat een mooi afgerond effect geeft. Fa (door Fred Yaddaden) heeft een vinylkraak en toegevoegde strijkers die heel erg aan het beste werk van Deaf Center doen denken (gaat dat horen!) en Sol (van Ruhe) doet er qua glicthyness nog een flinke schep bovenop met een gebroken ritme en hakkelende samples die een verrukkelijke stoned/lethargische sfeer geven. Dit is denk ik de meest extreme bewerking van het album, maar daarom misschien ook wel de meest interessante. Opluchtting bieden vervolgens de mooie strijkers in La (door Sebastian Freij) die de originele pianotrack grotendeels intact laat maar er gewoon een erg mooi instrumentaal arrangement inclusief melancholieke cello-solo aan toevoegt. De één-na-laatste track Si (Plasma Rüby) dompelt het origineel in twinkelende arpeggio’s, en voegt daar spannende micro-percussie, ijle strijkers en een putdiepe bas aan toe. De laatste track Me was op het originele album wat mij betreft Frahm’s meest persoonlijke ode aan zijn luisteraars, en Analogue Dear maakt er met weidse 80’s percussie, achteruit gespeelde akkoorden, een tokkelende gitaar en een speelgoedpianootje een even charmant als ontroerend sluitstukje van.

(On)fortuinlijk

Ik heb vaak gemengde gevoelens bij dit soort projecten, omdat de remixers wat mij betreft vaak een te sterk eigen stempel op de muziek willen drukken. Daar is hier echter geen sprake van. Ik hoor vooral liefde, respect en vooral ook begrip voor het origineel, gemengd met een fikse dosis dankbaarheid, geserveerd met een sausje van bewondering. Ik kan me nauwelijks voorstellen hoe ongelooflijk trots Nils Frahm op het dubbele muzikale resultaat van zijn onfortuinlijke blessure moet zijn. Iemand die op die manier zijn eigen leven tot kunst kan verheffen en die op hele speciale en ongelooflijk verregaande wijze met zijn fans durft te delen behoort wat mij betreft thuis in het pantheon van onaantastbare genieën, van monumentale hedendaagse muzikale grootheden die zonder enige vorm van eigenwaan hun leven in dienst stellen van de muziek. Ik hoop dat we nog heel veel van deze man gaan horen…

Beluister de originele uitvoering van Screws uit 2012 via Spotify:

Of in Lossless geluidskwaliteit via Tidal (abonnement vereist)

nilsfrahm_TIDAL_Screws

 

Beluister de 'ge-remixte' versie Screws Reworked uit 2015 via Spotify:

Of in Lossless geluidskwaliteit via Tidal (abonnement vereist)

nilsfrahm_TIDAL_ScrewsReworked