Hifi en Muziek - waar ligt de focus?
Nou, daar sta je dan, op je hoogstpersoonlijke zeepkistje in je eigen Speakers Corner…
Een hele eer, maar ook een grote verantwoordelijkheid. Er is genoeg te vertellen over onze gezamenlijke hobby. Leuke dingen, waar ik absoluut de nadruk op zal leggen, en minder leuke dingen, omdat je het soms toch niet kunt laten om even iets aan de kaak te stellen. Dat laatste lijkt misschien leuker, want vuurwerk dat knalt is ook cooler dan sterretjes, maar je kunt niet altijd even fel van leer trekken. Je moet altijd goed afwegen of je eigen smaak niet ook een rol speelt. Want zoals ik recentelijk nog eens mocht ondervinden na het plaatsen van een Facebookbericht over de zeer gruizige elektronische Musique Concrète van Jason Lescalleet valt er over smaak wel degelijk te twisten.
Een beetje uitdagen, daar hou ik wel van op zijn tijd. Maar een uitglijder maken we vroeger of later allemaal wel eens. Daar zorgt De Bananenschil van Het Noodlot wel voor. Ach, we zijn met gelijkgestemden onder elkaar, toch? Niet te voorzichtig dus, maar met de nodige zelfverzekerdheid op weg naar ‘The Max’.
Het eerste hersenspinsel dat ik hier wil presenteren gaat over een vraagstuk dat me al lang bezighoudt, namelijk of hifi een doel op zich mag zijn. Dat klinkt natuurlijk vreemd, zowel in deze context als uit mijn mond, maar laat me het uitleggen. Ik stel die vraag namelijk vanuit mijn diepe liefde voor muziek. Ik ben met wat tussenpozen al bijna 25 jaar werkzaam in of betrokken bij de hifi-handel en ik heb in al die jaren eigenlijk meer hifi-liefhebbers ontmoet dan muziekliefhebbers. Laat ik die eerste groep vanaf nu maar aanduiden met hun zelfverkozen geuzennaam: audiofielen.
Audiofielen zijn mensen die met grote toewijding proberen om een zo goed mogelijke geluidsinstallatie samen te stellen*. En dat is, zoals de meesten van jullie wel zullen weten, geen eenvoudige opgave. Er zijn allerlei factoren die van invloed zijn op de geluidskwaliteit en je kunt hopeloos verdwalen tijdens je zoektocht naar de Heilige Graal van de Audiofiele Muziekweergave. Ik heb in al die jaren dan ook talloze audiofielen ontmoet die zo veel tijd kwijt waren aan het verfijnen van hun geluidsinstallatie dat ze nauwelijks meer aan luisteren toekwamen. Een installatie van meer dan een ton en dan maar 10 cd’s op de plank hebben liggen, ik zweer het: dat komt vaker voor dan je denkt. Of uitgebreide collecties van zogenaamde Audiofiele CD’s. Prachtig opgenomen, maar muzikaal zo plat als een dubbeltje. Brr...niks voor mij dus…
Ik vind dat we ons veel meer zouden moeten bezighouden met datgene waar het volgens mij allemaal om draait: Muziek! Een goede hifi-installatie helpt absoluut bij het vergroten van het muziekgenot, maar laat die boel nu eens de boel en ga er gewoon een tijdje naar luisteren zonder voortdurend iets aan je set te veranderen...
Denk eens terug aan de tijd vóór dat geneuzel met kabels en onderlegschijfjes. Probeer je de opwinding te herinneren die je voelde toen je het nieuwe album van je favoriete artiest had gekocht en hem voor het eerst thuis ging beluisteren. Helemaal er in wegkruipen, volledig openstaan om elke noot in je op te nemen...zo ging dat. Want waar luisterde je toen naar? Juist: de muziek!
In het vuur van een discussie die ik laatst tijdens een etentje had flapte ik er opeens een vergelijking uit die de rechtstreekse aanleiding zou worden voor dit stukje. Veel audiofielen en collega-auteurs hebben de vraag waar de focus zou moeten liggen jarenlang afgedaan als een onoplosbare kip-of-ei vergelijking, met als voornaamste argument dat het een niet zonder het ander kan bestaan. Maar daar zit hem nu net de kneep. Dat kan namelijk wél. Muziek kan heel goed zonder hifi. Die was er namelijk duizenden jaren geleden al. En als de mensheid door een zeer onwaarschijnlijke maar noodlottige gebeurtenis (21 december 2012 is dichtbij als ik dit schrijf!) plotseling geen beschikking meer zou hebben over technologie, dan zou de muziek toch blijven bestaan.
En dat, beste luistervrienden, is de kern van dit verhaal. Muziek was en is en zal zijn. Laten we daar dan zo goed en zo intensief mogelijk gebruik van maken. Mét een goede geluidsinstallatie, dat wel natuurlijk, maar met de blik op de platenkast gericht, niet op het hifimeubel! Dat zal best moeite kosten voor sommigen, maar als je eenmaal doorhebt hoe het werkt valt het reuze mee. Ik beloof dat ik als steuntje in de rug met regelmaat tips zal geven over muziek die volgens mij wel wat voorstelt, en die als bonus (!) ook nog eens heel erg lekker klinkt.
Tot de volgende keer!
*= Als je de definitie van Audio daar naast legt klopt er niks van. Audio is volgens Wikipedia een elektrische of andere representatie van geluid, maar dat geheel terzijde...niet nog meer verwarring stichten!
Die metaforen zijn niet altijd terecht, maar wel bruikbaar en het maakt sommige zaken wel degelijk inzichtelijker. Aansluitend daarop vergelijk ik de stereotype doorgeslagen audiofiel in mijn betoog met een verzamelaar van allerlei ontzettend gave auto's die daar nooit in rijdt. Als ik autoliefhebber was zou ik dan ook denken: waarom gebruikt hij ze niet waar ze voor bedoeld zijn? De techniek zit (in beide gevallen, het blijven bruikbare vergelijkingen) onder de motorkap. En die is dicht als je met het apparaat aan de slag gaat. De techniek staat dan in dienst van de gebeurtenis. Of dat nu een ritje over de haarspeldbochten van de kustweg naar Monaco is of het beluisteren van je favoriete album, dát is mijns inziens toch in essentie waar het om gaat.
Ik ben het wel met je stelling eens dat muziek er altijd is en altijd zal zijn en dat een hifi set daar niet voor nodig is. Kijk maar om je heen, mensen genieten van muziek op de meest eenvoudige apparaatjes of live, via een krakkemikkig PA systeem versterkt. Zelf kan ik genieten van muziek via een simpele wekkerradio die in de ochtend zijn geluid laat horen, via mijn autoradio die het woord audiofiel niet eens kan spellen of bij vrienden die gewoon een simpele set bezitten met luidsprekers die gerust 30 jaar oud zijn.
Dan heb je een heel andere kant. De hifi als hobby. Het streven naar het allermooiste, allerhoogste. Met of zonder tweaks. Als beginner, gevorderde of niet meer te redden audiofiel. Een geweldig leuke hobby, zeker als je zo knoppengeil bent als ik. Loop ik bij Art's Excellence dan ben ik hebberig en kijk de ogen uit, loop ik bij BCC dan heb ik hetzelfde. Reddeloos verloren. Vroeger maakte ik eigen kabels, luidsprekers, modificeerde versterkers, verzin het maar en ik ben er wel mee bezig geweest.
Dus er zijn twee kanten:
- de muziek
- de hifi
Je kunt ze los van elkaar zien, er los van elkaar van genieten. Dat mag gerust. Wie zijn wij om iemand met een set van een ton, in het bezit van 10 cd's, te veroordelen of aan te spreken? Misschien houdt iemand helemaal niet van muziek maar wel van techniek. Ik ken ook veel mensen die op het meest simpele en verouderde systeem helemaal opgaan in muziek, die niets hebben met techniek, duizenden cd's of lp's hebben staan. Missen ze iets? Geen idee, misschien missen wij hun inlevingsvermogen.
Dan is er nog de synergie. Er zijn dagen dat ik alleen maar geniet van muziek. Er zijn ook dagen dat ik geniet van de techniek van hifi. Als recensent moet je zelfs wel die tweedeling kunnen maken. Een recensent is per definitie mogelijk schizofreen. Op resterende dagen, de gezegende dagen, geniet ik van muziek over een prachtig systeem. Dat zijn de dagen dat ik met tranen in de ogen geniet. Het kippenvel ontstaat, de ziel wordt getroffen. Momenten die ik nimmer vergeet. Daar komen twee hobbies samen op een manier die voor mij onvergelijkbaar is met enige andere beleving.
Wat is eigenlijk betoog, en ik weet dat Max en ik het daarover eens zijn, muziek is om van te genieten. Doe je dat over een mooi systeem, dan geniet je gewoon nog extra van de artiest(en). Komen ze tot leven, zijn ze haast aan te raken, proef je de sfeer, sta je virtueel in de zaal of het zaaltje. Kortom, muziek luister je naar, op een goed afgestemd systeem ga je een stap verder, dan beleef je muziek.
René van Es
