Tamino, Tim Bowness en Novastar

Mannelijke Melancholie

In deze muziekrecensie aandacht voor de nieuwe albums van Tamino en Tim Bowness, voor de klassieker viel de keuze op een vergeten parel van Novastar.

Het ‘herfst' inmiddels volop, en dus wil ik het hebben over melancholie. Het is ná de uitbundige vrolijkheid van De Liefde waarschijnlijk het meest voorkomende thema in de muziek. Vaak zit het hem in de teksten. Verloren liefdes vooral, maar ook zaken als eenzaamheid en angst zijn vruchtbare voedingsbodems voor een stevig potje melancholie. Melancholie zit óók in de composities. Veel mineur-akkoorden, wat langzamer gespeeld, dramatische arrangementen met strijkers, daarin is het altijd heerlijk zwelgen. Maar soms is er een extra factor, of zelfs en soort katalysator, die al die zoete droefheid er nog eens extra dik bovenop legt, en dat is het geluid van de zanger of zangeres. Sommige stemmen hebben de melancholie er gewoon metersdik bovenop liggen. Mijn persoonlijke voorkeur gaat daarbij overigens uit naar de hóópvolle variant van de melancholie. Het moet allemaal niet té neerslachtig worden.

De stem waar voor mij met afstand het meeste melancholie vanaf druipt is die van David Sylvian, maar de heren waar ik het in deze muziekrecensie over wil hebben zijn wat minder bekend maar scoren ook vrij hoog. Trek dus je laarzen aan, en je warme jas, zet je pet of hoed op en maak, terwijl de hifi opwarmt, een wandeling in het herfstige weer. Draai bij thuiskomst de verwarming een half graadje hoger (moet kunnen, zélfs met de huidige energieprijzen), schenk jezelf een goed glas in, steek desnoods een kaars aan, en luister terwijl buiten de blaadjes horizontaal voorbijdwarrelen naar de albums die ik hier bespreek. Melancholie gegarandeerd. Veel lees- en luisterplezier!

Tamino - Sahar

Tamino is een in Antwerpen woonachtige Belgische zanger (en model) van Egyptische komaf. Voluit heet hij Tamino-Amir Moharam Fouad. De muzikale appel valt niet zo heel ver van de boom, want hij is de kleinzoon van de beroemde Egyptische filmster en zanger Moharam Fouad. Tamino studeerde zang aan het Amsterdams conservatorium. In de jaren voor zijn eerste album Amir, een eerbetoon aan zijn grootvader dat in 2019 uitkwam, trad hij op in het clubcircuit waar hij de bijnaam ‘De Belgische Jeff Buckley’ kreeg. Dat is een naam die ook bij het beluisteren van de eerste track op Sahar - The Longing - komt bovendrijven, maar deze en andere tracks zullen kenners óók een beetje als Radiohead in de oren klinken. Niet alleen omdat de afwisseling tussen het hoge en lage stemgeluid van Tamino een beetje aan de klaaglijke zang van Thom Yorke doet denken, maar ook omdat Radiohead-bassist Colin Greenwood op dit album meespeelt. Maar qua muziek en zang is ook de Israëlische zanger Oren Lavie nooit ver weg, maar meerdere tracks op Sahar ademen ook een bepaalde sfeer - luister bijvoorbeeld maar eens goed naar You Don’t Own Me - die sterk doet denken aan de puntgave muzikale producties van Piet Goddaer, de man achter Ozark Henry. Toch is het Tamino zélf die op Sahar misschien nog wel méér indruk maakt dan op zijn gelauwerde debuut. Sahar is een prachtig, zeer melancholiek album waarop Tamino nu ook - wederom als eerbetoon aan zijn grootvader - op meerdere nummers zelf de Oud ter hand neemt, wat het album een zeer internationale klank geeft. Er klinkt in de meeste tracks een soort onvervuld verlangen door, een diepe maar optimistische melancholie die je op een onbewaakt moment hevig naar de keel kan grijpen. Een emotionele dieptebom dit, die hoog op alternatieve jaarlijstjes zal gaan eindigen. Tel daar de warme en transparante productie bij op en je heb dé herfstplaat van 2022 te pakken.

Tim Bowness - Butterfly Mind

Tim Bowness zal waarschijnlijk het bekendst zijn in progressieve rock-kringen, waar men hem kent als de zingende helft van het muzikale duo No-Man, een project van hem en Steven Wilson van Porcupine Tree. Wilson en Bowness zijn al sinds hun jonge jaren goede vrienden en maken niet alleen regelmatig samen muziek, maar ook The Album Years, een erg onderhoudende podcast over muziek. Bowness maakt sinds de jaren ’90 muziek met een gepassioneerde en vaak melancholieke inslag. Zijn wat hese stemgeluid, met veel lucht, heeft een dromerige kwaliteit die heel snel vertrouwd klinkt. Zijn voorlaatste album Late Night Laments uit 2020 is een verrukkelijke brok jeugdsentiment en melancholie. Het mooie aan de muziek van Bowness is dat hij er in slaagt om pathos buiten de deur te houden, en kleine dingen ook daadwerkelijk klein te houden. Zijn muziek wekt bijvoorbeeld gevoel op dat je óók krijgt wanneer je in de avondschemering, wanneer de dagen van het voorjaar voorzichtig gaan lengen, een zingende merel hoort. Veilige en vertrouwde herinneringen aan vroeger. Daarom is Butterfly Mind in zekere mate een verrassing. Hier tapt Bowness, bijgestaan door Steven Wilson en een kleine groep studiomuzikanten, meermaals uit een aanzienlijk ruiger vaatje. Typische Bowness composities worden afgewisseld met trance-achtige rock met een vierkwarts-beat, puzzelrock à la King Crimson, urgente elektro-wave en Drum&Bass-achtige psychedelica. Het album eindigt met een vierluik van typische Bowness composities waarbij het lange Dark Nevada Dream met zijn warme Hammond-solo de show steelt. Butterfly Mind is een intrigerend album dat op het eerste gehoor wat minder samenhang heeft dan zijn voorgangers, en dat zelfs voor echte fans even wennen zal zijn. De titel zou heel goed kunnen staan voor een fladderende geest. Maar een muzikant die zichzelf niet af en toe een keer opnieuw uitvindt verliest zijn relevantie. En dat snapt Bowness als muziekkenner en -verzamelaar heel goed. Dit is meer een album voor heldere herfstdagen, wanneer gouden zonlicht de verkleurde bladeren kietelt onder een strakblauwe lucht. En het ontdekken sowieso méér dan waard.

Novastar - Another Lonely Soul

Novastar is een Antwerpse band onder leiding van de in Nederland geboren Joost Zweegers. Zweegers, wiens stemgeluid een groot bereik heeft, begon zijn muzikale carrière als zanger van de indie-rockband The Sideburns, waar hij zelfs de finale van de bandwedstrijd Humo Rock Rally mee wist te bereiken. Hij besloot echter al snel om zijn hart te volgen en zich meer als singer-songwriter te ontplooien. Daarvoor richte hij de band Novastar op, aanvankelijk een trio, maar ten tijde van zijn tweede album Another Lonely Soul uit 2004 had Novastar een voortdurend wisselende bezetting. Je zou eigenlijk meer van een solo-project van Zweegers kunnen spreken waarop diverse gasten meespelen om de muzikale koers van het album te bepalen. Wie bekend is met het eveneens in 2004 uitgebrachte album The Sailor Not The Sea van Ozark Henry (dat afgelopen juli nog als klassieker werd besproken) hoort al in de eerste maat van Another Lonely Soul dat Piet Goddaer, de man achter Ozark Henry, een grote rol op dit album speelt. Hij is te horen op piano en gitaar, levert achtergrondvocalen, tekent mede voor de opname, hij schreef de arrangementen en deed de productie. De weelderige muzikale wereld die Goddaer hier schept zit Zweegers stemgeluid als gegoten. Zijn heldere timbre, dat regelmatig het falset-register in schiet, staat net als de composities en de arrangementen - en niet te vergeten de albumtitel - bol van de melancholie en onvervuld verlangen. In de song Ask For The Moon doen zijn vocalen, mede door de manier van zingen, zelfs af en toe aan Sting van The Police denken. Vooral wanneer hij aan het eind van het nummer “Another Lonely Soul” zingt. En zo weten we meteen waar het album zijn titel vandaan heeft. Wat de samenwerking met Goddaer betreft is het helaas bij Another Lonely Soul gebleven, maar misschien is dit daardoor juist wel zo’n ondergewaardeerde parel in het oeuvre van beide heren. Gaat dat luisteren!