The Legendary Pink Dots, Yeule en Ramases

Psychedelica, een levende muzikale subcultuur

In deze muziekrecensie aandacht voor de nieuwe albums van The Legendary Pink Dots en Yeule, met een bijzondere klassieker van Ramases.

Van de ‘vliegende doorstart’ die ik mezelf had voorgenomen na de eerste muziekreview van dit jaar is door persoonlijke omstandigheden weinig terechtgekomen. Behalve het nadeel dat de muziekliefhebbers die mijn reviews graag lezen nu vrij lang op een droogje hebben gezeten is er ook een voordeel aan. De keuze is inmiddels reuze. Want 2022 blijkt tot nu toe een vruchtbaar muziekjaar te zijn. Er zijn geweldige nieuwe prog rock albums verschenen (waarover méér in een volgende review), indrukwekkende jazz-albums (waarover méér in een volgende review) en elektronische albums om je vingers bij af te likken (waarover…enfin, je snapt het inmiddels wel). Voor deze tweede muziekreview van dit jaar wil ik me echter concentreren op de psychedelica, één van mijn favoriete genres.

De psychedelica stamt uit de jaren 60 van de vorige eeuw, toen jongeren die de artistieke subcultuur bevolkten flink aan de gang gingen met geestverruimende middelen om hun beleving intenser te maken. Dat gold voor meerdere kunstvormen, maar toch vooral voor de muziek. De psychedelica is een paraplu-genre, wat betekent dat er veel verschillende soorten muziek onder te vinden zijn. Het komt er eigenlijk op neer dat je elk genre kunt psychedelificeren door bepaalde elementen aan de muziek toe te voegen. Repeterende thema’s, delay-effecten (echo’s), klankmanipulaties, eindeloze solo’s, gekkigheid met tempo’s. Alles wat vervreemdend is en de luisteraar op het verkeerde been zet qua tijd en ruimte. Plak tot slot het voorvoegsel ‘psychedelische’ aan je genre en je bent er.

Maar een album kan ook psychedelisch zijn zonder dat dat nadrukkelijk de bedoeling van de maker was. Ikzelf ervaar albums die afwijken van de gebaande paden van het genre waar ze onder vallen vaak óók in zekere mate als psychedelisch. Of albums die de muzikanten eerder voor zichzelf lijken te hebben gemaakt dan om luisteraars te behagen kunnen heel vervreemdend werken. Muziek om de muziek. En wie het leuk vindt, of juist niet, is onbelangrijk. Dat is met name bij het tweede album van deze review het geval. 


Veel lees- en luisterplezier!

The Legendary Pink Dots - Museum Of Human Happiness

The Legendary Pink Dots is mijn favoriete psychedelische band aller tijden. Dus neem ik binnen mijn zelfopgelegde format éénmalig wat ruimer de tijd om over hun nieuwe album te schrijven. Ondanks dat ze hun wortels niet in de jaren 60 van de vorige eeuw hebben zijn het inmiddels echte oudgedienden. Deze immens productieve Engels/Nederlandse band werd aan het begin van de jaren 80 in Londen opgericht door Edward Ka-Spel (echte naam Edward Francis Sharp) en The Silverman (echte naam Phil Knight) en kende in de loop der jaren een groot aantal bezettingswisselingen. Ik leerde de muziek van Ka-Spel als solo-artiest lang geleden kennen door een psychedelische mixtape, die ik in ‘stoonde’ gelukzaligheid beluisterde bij een vriend. De link naar Ka-Spel’s band The Legendary Pink Dots, die lange tijd vanuit Nijmegen opereerde nadat Ka-Spel en Knight het cultureel nihilistische regime van Margaret Thatcher waren ontvlucht, was snel gelegd. En ik viel met mijn neus in de boter. De tweede helft van de jaren ’80, waarin ze albums als Asylum, Island Of Jewels en Any Day Now uitbrachten, worden door veel van hun fans als hun artistieke hoogtepunt beschouwd. Ikzelf denk daar overigens anders over. Door het grote aantal muzikanten dat in de loop der jaren deel uitmaakte van de band zijn de muzikale invloeden ook talloos, en heeft elke periode zijn eigen hoogtepunten. Luister bijvoorbeeld ook maar eens naar The Maria Dimension, 9 Lives To Wonder of Seconds Late For The Brighton Line. Anno 2022 bestaat de band naast dichter/toetsenist Ka-Spel (die weer in Londen woont) uit The Silverman (toetsenist en bij mijn weten nog steeds Nijmegenaar), Gitarist Erik Drost, Effectenman Joep Hendrikx en geluidstovenaar Raymond Steeg.

The Museum Of Human Happiness gaat - vanuit een zeer persoonlijk standpunt - over de corona-pandemie. Een zeer duistere periode waarin het Menselijk Geluk bij wijze van spreken alleen nog in het museum te bewonderen was. Het klinkt alsof het in één lange, geestverruimende improvisatiesessie is opgenomen. Het is daarom des te indrukwekkender dat je op geen enkel moment kunt horen dat The Museum Of Human Happiness de afgelopen twee jaar tijdens diverse lockdowns ‘op afstand’ tot stand is gekomen. De leden konden elkaar namelijk niet fysiek ontmoeten om samen te spelen, en dus werden via internet ideeën en bestanden uitgewisseld. Desondanks is het album extreem coherent en gefocussed. Maar ook zó naargeestig en machteloos, zó boos maar tegelijkertijd ook zó vastberaden om het eind van de tunnel te bereiken… Zéér intens! Het is een écht (ik zou bijna zeggen ‘klassiek’) LPD album geworden, vol psychedelische vergezichten zoals alleen Edward Ka-Spel en zijn muzikale reisgenoten ze kunnen creëren. Ik hoor allerlei nieuws, maar ook heel veel bekends. Het LPD-DNA, dat zich na meer dan 30 jaar als fan met het mijne heeft vermengd, herken ik meteen. Maar de zo vertrouwde signatuur die al decennialang meegaat is wederom een treetje hoger op de evolutionaire ladder terechtgekomen. Het vorige album (Angel in the Detail) was al erg goed, maar The Museum of Human Happiness gaat daar met enig gemak nog een stuk overheen. Sterker nog, ik vind het een meesterwerk! Niet alleen de composities en de klankcollages zijn van topklasse, ook de productie van dit album is fantastisch. Een ruimtelijke, kleurrijke en transparante mix waar je volledig in kunt verdwalen. Wát een trip! Om over het verbluffende artwork nog maar niet te spreken…

Yeule - Glitch Princess

Yeule is het alter ego van de non-binaire Singaporese performer Nat Ćmiel (hun echte naam is Natasha Yelin Chang). Na een aantal goed ontvangen EP’s en een game-soundtrack brachten zij in 2019 hun full-time debuutalbum Serotonin II uit, een klein etherisch meesterwerkje van Aziatische Dream Pop over depressie en hoop, gevat in een Final Fantasy-achtige sfeersetting. Dit jaar volgde Glitch Princess, waarop zij de dromerigheid van het debuut een beetje achter zich laten en aanvullen met vervreemdende cyber-invloeden. Wat je hier hoort is het werk van een jong mens dat volledig in het digitale tijdperk is opgegroeid en het echte, analoge leven en de alternatieve digitale realiteit niet meer los van elkaar zien. De muziek is elektronisch maar heeft een onweerstaanbare menselijke warmte, niet in de laatste plaats door het ijle stemgeluid van Yeule, dat ondanks dat zij zich als non-binair beschouwen toch vooral op een typisch Aziatische manier schattig meisjesachtig klinkt. Waarom ik dit album tot de hedendaagse psychedelica reken laat zich gemakkelijker horen dan uitleggen, maar ik waag graag een poging. Aan de ene kant is het heel erg muziek van nu. Aziatische cyber-pop die behoorlijk op Amerikaanse leest geschoeid is. Maar aan de andere kant is er op het hele album amper een couplet-refrein structuur te bekennen. Er is geen enkele sprake van de Spotify-vriendelijke ‘meteen to the point’ opbouw die zowat alle hedendaagse popmuziek tot eenheidsworst maakt. Van de openingstrack My Name Is Nat Ćmiel, waarin zij zich in half gefluisterde maar desondanks niet mis te verstane ‘expliciete’ bewoordingen aan de luisteraar voorstellen tot de kartelige biecht van album-afsluiter Mandy (waarin wordt afgerekend met een uitzichtloze relatie) wordt je als luisteraar meegesleept in een veelkleurige wereld tussen droom en realiteit, en tussen Real Life en de parallelle cyberwereld, waarin duistere triphop, high-energy dance en folky spookverhalen elkaar met speels gemak afwisselen. De digitale versie van het album bevat de 4 uur en 44 minuten (!) durende ambient bonustrack The Things They Did for Me Out of Love. Qua thematiek een zeer hedendaags, maar qua uitvoering tegelijkertijd verre van alledaags album, maar daarom juist des te interessanter. Gaat dat horen, en lees indien mogelijk tijdens het luisteren vooral ook hun teksten.

Ramases - Space Hymns

Space Hymns is het eerste album van Ramases, dat in 1971 werd uitgebracht. Het waren de nadagen van de psychedelica, en de dageraad van de progressieve rock. Een soort overgangsperiode dus. En omdat dit album eigenlijk in beide genres zou kunnen passen werd het in beide relatief lauw ontvangen. Ramases was de bandnaam, maar ook de nom-de-plume van bandleider Kimberley Barrington Frost, een zonderlinge, hippie-achtige figuur die op latere leeftijd (hij was toen al in de 30) zijn artiestennaam aannam nadat de geest van de Egyptische farao Ramses in een ‘verschijning' tot hem was gekomen. Vanaf dat moment noemde hij zich dus Ramases, en zijn vrouw Dorothy nam de naam Selket aan. Zij kleedden zich in zijden gewaden en Frost schoor zijn hoofd kaal om hem een meer farao-achtige uitstraling te geven. Of het door dat op zijn zachtst gezegd opmerkelijke verhaal kwam dat het publiek er in die tijd niet veel van moest hebben is in de nevelen der tijd vervaagd, maar wat mij betreft zou het niet aan de muziek moeten liggen. Ramases schreef fraaie songs in de beste 60’s-psychedelica traditie en beschikte over een helder, herkenbaar stemgeluid. De Wikipedia-pagina over Ramases vermeldt abusievelijk dat zijn echte naam Martin Raphael was, die in de albumcredits wordt genoemd als sitar-speler. De albumcredits, meer bepaald de lijst van meespelende muzikanten, is de reden dat dit album in de loop der jaren een cultstatus heeft gekregen en zelfs opnieuw werd uitgebracht in een uitgebreide boxset, samen met het nog sneller in de vergetelheid geraakte (maar wel degelijk interessante) tweede album Glass Top Coffin, een heleboel outtakes, singles en bonustracks en een heus tribube-album. Wie de lijst van muzikanten op Space Hymns bekijkt vindt daar de namen Eric Stewart, Lol Creme, Graham Gouldman en Kevin Godley. Inderdaad, de voltallige bezetting van de latere band 10CC. Dáárom is Space Hymns aan de vergetelheid ontrukt. En dat is maar goed ook, want het is een geweldig album vol inventieve en virtuoos gespeelde arrangementen, een forse dosis in de studio gecreëerde geestverruiming. Als je na het beluisteren van de album-afsluiter Journey To The Inside (met een heerlijke Beatle-esque drone à la Tomorrow Never Knows) nog niet tegen het plafond zweeft dan weet ik het óók niet meer. De magere score die het in diverse prog-kanalen krijgt is mijns inziens onverdiend, maar wel verklaarbaar. Het is een album dat zich stilistisch in een soort niemandsland tussen prog en psychedelica bevindt en dat daardoor enig doorzettingsvermogen eist van de hard-core liefhebbers van beide genres. Een eclecticus als ondergetekende smult hier echter van. Het album is alleen online te beluisteren als onderdeel van de 6CD boxset waar ik het daarnet over had, en de links hieronder verwijzen dan ook naar die (overigens fraai geremasterde) uitgave. Space Hymns beslaat slechts de eerste 11 tracks van deze Complete Discography, dus je zou de overige 79 (!!) tracks kunnen overslaan. Mijn advies aan de avontuurlijke luisteraar is echter om dat niet te doen. Doe het desnoods in porties, maar probéér het ten minste één keer. Ook al spelen de mannen van 10CC vanaf cd3 (Glass Top Coffin) niet meer mee.