Umlaut, Lorenzo Montanà en Hitomi Moriwaki

De muzikale aftrap van 2023

In deze eerste muziekrecensie van 2023 aandacht voor nieuwe albums van Ümlaut en Lorenzo Montanà, en Hitomi Moriwaki als ‘the one that got away’ in 2022.

Het opstarten van een nieuw muziekjaar is meestal een kwestie van geduld. De afgelopen jaren - zelfs vóór de pandemie - leken veel muzikanten en platenmaatschappijen een lange winterslaap te houden. Bijna alle grote releases worden in de aanloop naar de feestdagen in december uitgebracht en daarna werd het altijd een paar weken stil. Of het komt omdat veel muzikanten tijdens de lockdowns extra veel tijd hadden om de studio in te gaan - optreden was immers onmogelijk - of omdat er na het opnieuw opstarten van de wereld ook een creatieve golf ontstond weet ik niet, maar de oogst aan nieuwe albums was dit jaar de rijkste in een lange tijd. Als dat zo doorgaat dan wordt 2023 dus een geweldig muzikaal jaar.

 De nieuwe albums - inclusief het traditionele ‘deze had vorig jaar eigenlijk in mijn eindlijst gemoeten’ album - die ik voor deze recensie koos zitten in de elektronische hoek. Niet vreemd voor wie mijn muzieksmaak kent, maar ik ga dit jaar proberen om een wat gevarieerdere keuze te maken. Géén beloftes trouwens, het jaar is nog lang, maar wél goede voornemens. En voor nu véél lees- en luisterplezier!


Ümlaut - Projection

Ümlaut is het muzikale alter ego van de Amerikaanse experimentele componist en geluidsartiest Jeff Düngfelder. Projection, zijn jongste ambient conceptalbum, gaat over landkaarten. Meer bepaald over wat een landkaart is. De belofte van een reis, een schets, een planning? In de begeleidende tekst op zijn Bandcamp pagina noemt hij Projection (projectie) een oeroud proces uit de alchemie. Door de Steen der Wijzen te gebruiken kun je metaal in goud veranderen, en op vergelijkbare wijze werpen muziek, textuur en ritme licht op datgene wat we diep in onszelf verborgen is. Dat is de theorie. In de praktijk schotelt Ümlaut ons op dit album 24 tracks van exact 2 minuten elk voor, die naadloos in elkaar overlopen maar die onderling verschillen, als verschillende bestemmingen op een landkaart. Je zou verwachten dat een album dat zó diep geconceptualiseerd is, tot de afgemeten lengte van de tracks aan toe, nogal geforceerd overkomt, maar Düngfelder slaagt er op meesterlijke wijze in om de contrasten zodanig te verdelen dat een organisch en vloeiend geheel ontstaat dat hier en daar een beetje doet denken aan de kosmische escapades van het experimentele Franse synthesizerduo Lightwave. De muziek is vervreemdend, schuurt soms, heeft vrijwel voortdurend allerlei subtiel hoekige ritmes en is gelardeerd met gevonden geluiden. Dat maakt Projection een boeiende en sterk beeldende luistertrip die de best mogelijke weergave verdient voor een maximaal geestverruimend effect.

Lorenzo Montanà - Decorar Silenzio

Lorenzo Montanà is een Italiaanse soundtrack-componist (hij werkte mee aan de trailers voor de eerste twee delen van The Hunger Games en van Blade Runner 2049), producer van elektronische muziek en geluidstechnicus. Onder kenners is hij waarschijnlijk het bekendst door zijn samenwerking met Pete Namlook op het meesterlijke vijfluik Labyrinth. Op Decorar Silenzio (Versier de Stilte) is een veel organischer geluid te horen dan op die strakke maar daardoor ook wat cerebrale doolhoven. Op Decorar Silenzio schetst hij een dromerige wereld vol warme en zachte geluiden die echter nooit plakkerig of smakeloos wordt. De sfeer doet vaak denken aan het long-form ambient werk van State Azure, hoewel de klankwerelden van Montanà wat gevarieerder zijn. Wat opvalt is dat Montanà nooit zomaar ritmes gebruikt. De door hem gecreëerde patronen hebben altijd een sterk melodische structuur, ze maken daarom op een veel dieper niveau deel uit van de compositie en de tracks krijgen er een erg fijne flow van. Dat Montanà zijn opname- en masteringstudio tot in de puntjes beheerst bewijst de weidse en transparante productie.  

Hitomi Moriwaki - Subtropic Cosmos

Hitomi Moriwaki (森脇ひとみ) debuteerde begin september internationaal met haar album Subtropic Cosmos. Ik heb een zwak voor Japanse muziek. Niet voor de glazuurversplinterend zoete J-Pop met kirrende zangeresjes, maar voor de gekkigheid. Japanners hebben een nogal apart gevoel voor muzikale esthetiek. Althans, dat vinden wij westerlingen. Ze houden van heel veel details, die ook gerust met elkaar mogen conflicteren binnen hetzelfde nummer, ze houden van andere klanken en andere muzikale structuren, en ik geniet met volle teugen. Van de tot in de perfectie gekloonde Amerikaanse fusion van Jun Fukamachi tot de psychedelische waanzin van oud-Yellow Magic Orchestra lid Haruomi Hosono, en van de knettergekke J-Pop van Jun Togawa (vooruit, tóch een kirrend zangeresje…) tot de snoeiharde progressieve metal van MergingMoon. Hitomi Moriwaki zit qua genre een beetje tussen de soms ronduit bizarre psychedelica van Hosono en de vervreemdende J-Pop van Togawa. Haar muziek zal niet in de hitlijsten terechtkomen, daar is hij véél te weird voor. In net geen 33 minuten schudt ze op Subtropic Cosmos de luisteraar van de ene verdwazing in de andere. Een mix van naïeve melodietjes, gebroken ritmes, half gefluisterde zinnen, dromerige gevonden geluiden en schijnbaar toevallig gekozen samples. Er is amper een instrument te herkennen in de dikke wolk van geluid en tóch klinkt het muzikaal en blijft het interessant. Voor mij althans, maar wellicht ben ik in de loop der jaren een beetje gewend geraakt aan de voor ons westerlingen vaak onverklaarbare muzikale keuzes die Japanse muzikanten soms maken. Weer eens wat anders, denk ik dan altijd. Deze had daarom absoluut in mijn jaarlijst van 2022 gemoeten. Dat is nu dan soort van rechtgezet.