Weg met de vrouwenstem!

Oftewel: Hifi-demonstraties moeten weer over muziek gaan.

Ik reis al een hele tijd elk jaar in mei naar München. Ja, óók om een beetje de bierdrinkende en schnitzel-etende toerist uit te hangen in die verrukkelijke metropool. Maar vooral om te werken. Want in de BMW-stad vindt dan met afstand de grootste high end hifi show plaats. En als je er al zo lang komt als ik gaan bepaalde dingen opvallen. Bijvoorbeeld dat er elk jaar merken te vinden zijn die volgend jaar alweer op de fles blijken te zijn. Dat is sneu voor alle - ongetwijfeld sympathieke en goedbedoelende - betrokkenen, maar het heeft op een wat wrange manier tóch zijn charme. Het betekent namelijk dat er nog steeds wat gebeurt in de branche. En dat is goed, hoe je het ook wendt of keert. Maar wat daarnáást opvalt is dat er tenminste één gebied is binnen de high end waar een onrustbarend gebrek aan ontwikkeling bestaat. Wat mij betreft zelfs het meest cruciale gebied: de muziek waarmee al die mooie en kostbare high end apparatuur gedemonstreerd wordt. Daarom deze uitgebreide oproep: Weg met de vrouwenstem!

Stille dwingelandij

Ooit gehoord van Diana Krall? Van Patricia Barber? Van Kari Bremnes, Rebecca Pidgeon of Eva Cassidy? Als je nooit naar hifi shows gaat is het antwoord waarschijnlijk ‘nee’. Laat ik dáár even van uitgaan en wat uitleg geven… Die dames hebben namelijk een paar dingen gemeen. Ten eerste zijn het allemaal érg goede zangeressen. Serieus. Op hun zang is niets aan te merken. Maar ten tweede worden hun albums bijna alleen op hifi shows en bij audiofielen thuis gedraaid. En ten derde kan ik er, ondanks dat ik mezelf toch ook wel als audiofiel aanmerk, niet meer naar luisteren. Ik kan het gewoon niet meer opbrengen. Als ik ‘Spanish Harlem’ in de uitvoering van Rebecca Pidgeon hoor krijg ik spontaan last van ernstige darmverslapping. Als ik daarna ook nog getrakteerd wordt op een muzikaal voortbrengsel van één van de andere dames loopt de buikloop der ontgoocheling me als het ware dun door de broek.



Fantasieloos

Natuurlijk overdrijf ik een beetje, en ik maak gebruik van een metafoor. In dit geval 'de vrouwenstem'. Om een punt te maken moet je soms met rokende banden een beetje driften in de bocht. Het gaat tenslotte om een symptoom van een ernstig probleem. De veelal toch een beetje in het vak vergrijsde mannen (laten we daar geen doekjes om winden; de hifi wordt sterk door hen gedomineerd) leggen bij de keuze van hun demo-muziek een werkelijk hemeltergend gebrek aan fantasie aan de dag. Maar niet alleen hun muziekkeuze is sleets, ook hun werkwijze. Ik woonde tijdens de afgelopen High End een demo bij van een spectaculaire nieuwe luidspreker van een bekend Duits merk. Een serieus goede luidspreker, geloof me. De man die de demonstratie verzorgde had vooraf een playlist gemaakt. Een korte. Waar hij tijdens de gehele beurs amper van afweek. Dat weet ik omdat ik nog twee keer terug ben gegaan om te luisteren. Hij kondigde de nummers tussendoor ook aan. Maar niet zoals je denkt. Hij noemde de naam van de uitvoerende niet, maar zei slechts: “Nu gaat u naar een vrouwenstem luisteren, en zometeen heb ik ook nog een mannenstem voor u.” Ik zweer het… Geen enkele blijk van passie ten aanzien van de muziek zelf, het werd voor de toegestroomde audiofielen gereduceerd tot ‘een vrouwenstem’ en ‘een mannenstem’. En hij draaide daarna ook nog dat afschuwelijke Bass & Drum Intro van de Nils Lofgren Band. Nog nét geen ‘Keith Don’t Go’, maar het scheelde niet veel. En complete nummers draaien deed hij ook niet. Respect voor de artistieke prestatie? Nada, noppes, nitschewo. De best mogelijke weergave van muziek wordt volkomen achteloos gereduceerd tot een opeenvolging van geluidseffecten. Waarom eigenlijk? 

Zal ik het zeggen? Omdat er een soort stille dwingelandij uitgaat van de audiofiele gemeenschap. Daar, ik heb het gezegd. Oudere, kalende mannen met een buikje die ‘een referentie’ eisen. Waar ze thuis ook naar luisteren. Alsof ze in de akoestisch rampzalige ruimtes waarin tijdens hifishows wordt gedemonstreerd ook maar iets zinnigs kunnen zeggen over de kwaliteit van de weergave. Als ze maar een vrouwenstem te horen krijgen. Of een mannenstem, of een intro met drum en bas. Dan kunnen ze elkaar veelbetekenende blikken toewerpen en net iets te hard fluisteren dat het thuis tóch beter klinkt.

Originele cartoon: Charles Rodrigues

Terug naar de muziek

Laten we daar alsjeblieft mee ophouden. Laat hifi-demonstraties weer over het genieten van muziek gaan. Neem die beursdoos met ‘demonstratie-cd’s’ eens onder handen. Gooi alles eruit en zoek in je eigen collectie gewoon een middagje naar leuke, moderne muziek die lekker in het gehoor ligt en goed klinkt. Dat kost een beetje muziekliefhebber echt nauwelijks extra moeite. Laten we ons bij de voorbereiding van een show altijd de vraag stellen: voor wie doen we het eigenlijk? En nog belangrijker: Waarvóór doen we het eigenlijk? Het antwoord op die vraag zou namelijk moeten zijn: ‘om muziekliefhebbers op een voor hen aantrekkelijke manier kennis te laten maken met betere weergave’. Laten we het doen zoals de brand-ambassador van een groot Engels luidsprekermerk het in München deed. Op het verrassend betaalbare en fenomenaal klinkende topmodel van hun vernieuwde instapserie draaide hij tracks die varieerden van psychedelische dub, tot akoestische wereldmuziek, tot stampende techno. En geen enkele vrouwenstem. Dat werkte. Want toen hij zijn demonstratie op hoog volume afsloot met een meer dan 10 minuten durende remix van deadmau5 (hij draaide hem helemaal!) liep de ruimte opeens vol met jonge mensen, die met glimmende oogjes en een dikke smile op hun gezicht kwamen luisteren naar de muziek die ze zélf thuis draaien. En die ze - zo peilde ik achteraf - nog nooit zo goed hadden horen klinken.

Nu doorpakken…weg met de vrouwenstem!

Het rommelt hierover al langer in de gelederen van progressieve hifi-journalisten. De voortrekkers van de audiofiele innovatie. Ik vind vooral steeds meer buitenlandse collega’s aan mijn zijde als het gaat over de bloedarmoede van hifi-demonstraties. Zij rapporteren nu ook over de schaamteloze gemakzucht van de gevestigde muzikale orde in de hifi wereld. Dat gaat al zo ver dat er filmpjes online worden gezet waar openlijk de draak gestoken wordt met de ad nauseam uit de kast getrokken generieke trio-jazz, opera-terreur en - laten we die vooral niet vergeten - vrouwenstemmen. En hulde voor een Canadees elektronicamerk, dat tijdens de afgelopen High End in München een statement durfde te maken. Op hun stand hing een groot bord met audiofiele klassiekers die ook wat hén betreft direct bij het grof vuil mogen worden gezet. Zij snappen het: als je muziek draait waar ‘gewone’ muziekliefhebbers graag naar luisteren verkoop je misschien nog eens wat. Nu doorpakken dus. Onderbreek die neerwaartse spiraal waarlangs de hifi al jarenlang richting kansloze obscuriteit glijdt. Wég met de dwingelandij van de altijd maar mekkerende audiofielen en wég met 'de vrouwenstem'!

Foto: John Darko - Digital Audio Review