Joep Beving, Jean-Michel Blais en Max Richter
Post-klassieke schoonheid op 88 toetsen
De twee recent door mij ontdekte albums van Joep Beving en Jean-Michel Blais die de ‘nieuwe oogst’ in deze review vertegenwoordigen vallen beide binnen de jongste generatie van het vrij brede Post- of Neo-Klassieke genre. Hierbinnen vind je ook ándere componisten als Nils Frahm, Jóhann Jóhannsson en Ólafur Arnalds en de ‘klassieker’ van deze review; Max Richter. Hiermee is het centrale thema dus vastgesteld, het is weer gelukt…
Het toeval wil - en dan zal het wel geen toeval zijn - dat al deze muzikanten eerst en vooral pianist zijn. Dat is ook mijn muzikale voorland, dus ik voel een band, en enige gezonde afgunst bij het beluisteren van hun werk. De bedrieglijke eenvoud is namelijk wat het zo ontzettend goed maakt. Componeer het maar eens, zou ik zeggen. Dus open die klep, en sla ze aan. Die 88 toetsen bedoel ik.
Joep Beving - Henosis
De eerste twee albums van Joep Beving, een boomlange, langharige én bebaarde Amsterdamse muzikant die naar eigen zeggen ‘eenvoudige muziek voor gecompliceerde emoties’ maakt, konden mij maar matig bekoren. Ik vond de composities té eenvoudig en de ‘complexe emoties’ té pathetisch. Ik schreef hem daarom af als een redelijk kundige maar oninteressante Ludovico Einaudi-kloon. Te snel, zo bleek later. Eind 2018 hoorde ik op een onbewaakt moment een nummer op internetradio waarvan ik vermoedde dat het een nieuwe track van Nils Frahm was. Het bleek echter het nummer Hanging D te zijn, van Joep Beving’s tweede album Prehension, maar dan in een elektronische bewerking van Colin Benders (Kyteman). Deze elektronische versie staat op het album Conatus, waarop naast Kyteman een aantal bekende en minder bekende muzikanten een eigen invulling aan nummers van Joep Beving geven. Wat me opviel was dat de voornamelijk elektronische arrangementen die zij toevoegden de muziek echt naar een hoger plan tilden. Op Henosis heeft een duidelijk wederkerig geïnspireerde Joep Beving die elektronische invulling zélf voor zijn rekening genomen en het resultaat is prachtig. Henosis (een begrip uit de Griekse filosofie dat ‘eenheid tussen alles dat fundamenteel is’ betekent) is zijn Magnum Opus in het drieluik dat met Solipsis begon. Het is een omvangrijk werk dat in totaal 23 tracks op twee cd’s beslaat, en dat bijna een uur en drie kwartier duurt. Maar geloof me; éénmaal ondergedompeld in de dromerige wereld die Joep Beving hier schildert vliegt de tijd voorbij. Je hoort echo’s van bijvoorbeeld Debussy, Satie en George Winston, maar Joep Beving zélf voert soeverein de boventoon. Dit op Deutsche Grammophon uitgebrachte album is een ontroerend en beeldschoon meesterwerk dat ook nog eens een hele fijne, warme productie heeft meegekregen. Verplichte kost!
Jean-Michel Blais - Dans Ma Main
Jean-Michel Blais is een Canadese pianist die zich voor zijn eigen werk laat inspireren door componisten als Frederic Chopin, Maurice Ravel, Philip Glass en Yann Tiersen. Deze neo-klassieke mix pakt op zijn album Dans Ma Main heel erg mooi uit. Okee, laat ik dan ook maar meteen toegeven dat dit album al in mei 2018 uitkwam - waardoor het dus niet meedingt naar mijn jaarlijst van 2019 - maar het is zó mooi dat het nadere introductie verdient. De muziek van Jean-Michel Blais heeft een lichtheid die blij en optimistisch maakt, maar tegelijkertijd zit er óók een beetje melancholie in. Zijn lichtvoetige ‘toets’ past bij het preluderende karakter van de nummers. Het zijn stuk voor stuk werkjes die het heel goed zouden doen als aftitelingsmuziek van een obscure maar bloedmooie Franse filmhuisfilm (et voila…de invloed van Yann Tiersen, die we natuurlijk allemaal kennen van zijn soundtrack van Amélie). Het bijzondere is dat hij er zélf ook een filmisch karakter aan geeft door de toevoeging van ‘gevonden geluiden’. Soms subtiel, zoals in de openingstrack Forteresse, waar je heel goed de opnameruimte en het bedienen van de pedalen van de piano hoort, en soms heel dik er bovenop, bijvoorbeeld in Outsiders, God(s), Igloo en Sourdine. Dat maakt samen met de goed gedoseerde inkleuring met elektronica - waarbij tracks als Blind en opnieuw God(s) met hun aan Nils Frahm herinnerende sequences overigens flink van leer trekken - dat Dans Ma Main niet alleen muzikaal boeit, maar ook klankmatig een feestje is.
Max Richter - The Blue Notebooks
Max Richter is geboren in de Duitse stad Hamelen, maar hij woont en werkt al sinds jaren in Groot Brittannië. Hij studeerde klassieke compositie aan The Royal Academy of Music in Londen maar leerde daarnaast veel over experimentele en elektronische compositie in zijn tijd als leerling van Luciano Berio in Italië. Zijn neo-klassieke composities omvatten een breed scala aan klankkleuren, hij is een meester in het naadloos integreren van akoestische en elektronische instrumenten. Hoewel hij opgeleid is als pianist is hij ook een begenadigd arrangeur, wat goed te horen is op The Blue Notebooks, de échte klassieker van deze muziekreview. Hij componeerde het album als protest tegen de oorlog in Irak, en laat daarom ook actrice Tilda Swinton voorlezen uit The Blue Octavo Notebooks, een serie als dagboeknotities vermomde aforismen van Franz Kafka over ‘het wezen der mensheid’, opgetekend in schriften met blauwe kaften. Het album luistert als een soundtrack vol muziek én geluidseffecten, waarbij alleen de beelden ontbreken. Een soort hoorspel dus, waarbij de luisteraar echter alle vrijheid heeft om zelf het verhaal in te vullen. Het muzikale hoogtepunt van dit caleidoscopische album is voor mij het nummer Organum, waar hij op een groot kerkorgel een melodie speelt die in de verte een beetje doet denken aan Koyaanisqatsi van Philip Glass. De fantastische klankmatige registratie van al dit muzikale fraais maakt dit album een onmisbaar kleinood in de collectie van elke rechtgeaarde muziekliefhebber met audiofiele aspiraties.
