Melanie de Biasio - Blackened Cities

Schoonheid Uit Verval

De Biasio - Blackened Cities

Dit zou - vooraf bekeken - wel eens een iets andere muziekrecensie kunnen worden dan normaal. Ten eerste omdat het album waarover ik deze keer iets wil vertellen misschien wel geen album is - waarover straks meer - maar ten tweede omdat het ook een verhaal gaat zijn over inspiratie die zich op de minst voor de hand liggende plaatsen kan aandienen. Meer bepaald eigenlijk omdat het album in kwestie - laten we het toch maar zo noemen - zijn bestaan te danken heeft aan de voor buitenstaanders onverklaarbare liefde die mensen kunnen voelen voor de stad waar ze - als speling van het lot - geboren zijn en heel hun leven hebben gewoond, hoe versleten, smerig en vergaan hij ook mag zijn. Plaats van handelen: De Wereld, epicentrum: Le Pays Noir, de sombere regio rond Charleroi, een verarmde, afbrokkelende Belgische industriestad die al meerdere keren tot lelijkste ter wereld is uitgeroepen.

De teerste bloem groeit soms gewoon tussen de brokstukken

Het lot wil namelijk ook dat Charleroi de geboorteplaats is van Melanie de Biasio (1978), dochter van een Waalse moeder een een Italiaanse vader die als gastarbeider er in de zware industrie werkte. Melanie bleek een groot muzikaal talent te hebben en vanaf haar achtste speelde ze dwarsfluit. Op haar vijftiende ging ze bij een band om rockmuziek te maken en niet lang daarna besloot ze zich volledig op jazz te richten. Ze studeerde zang aan het Lemmens Instituut in Leuven en aan het Brussels Conservatorium en in 2006 kreeg ze als jong talent een nominatie voor een Django D’Or, een belangrijke Europese jazzprijs. In 2007 kwam haar debuut A Stomach Is Burning uit. Dat album, met composities van haarzelf en toetsenist Pascal Paulus, bevat fraaie maar soms wat ontoegankelijke, smeulende moderne vocale jazz met hier en daar een duistere twist. Opmerkelijk is dat ze op dit album de dwarsfluit niet zelf bespeelt, dat wordt namelijk door Steve Houben gedaan. Na dit uitstekende maar grotendeels onopgemerkte debuut duurt het tot 2013 voor ze internationaal doorbreekt met haar geniale tweede album No Deal, waarop ze niet alleen zingt maar dit keer ook zelf de dwarsfluit ter hand neemt. Op No Deal is ook een prominentere rol weggelegd voor toetsenist Pascal Paulus, die met zijn subtiel gehanteerde analoge synthesizers een onweerstaanbare extra laag onder de spaarzaam gearrangeerde en soms langgerekte composities aanbrengt. Melanie beschikt over een warme, klassiek aandoende fifties-jazzstem die soms een beetje aan Shirley Horn doet denken of aan Julie London, met een mespuntje Eartha Kitt. Zeer aangenaam in elk geval, en een prachtige tegenstelling met de soms naar elektronische ambient neigende passages in de muziek.

Charleroi, een geblakerde stad (Bron: Bandcamp)

De kiem in de verschraalde grond…

Het succes van No Deal brengt haar naar alle uithoeken van de wereld, waarbij ze haar - letterlijk - met de paplepel ingegoten fascinatie voor langzaam in verval rakende, post-industriële grootstedelijke gemeenschappen voedt in steden als Detroit, Bilbao en Manchester. Eenmaal terug in haar geboortestad verzamelt ze haar inmiddels vaste band om zich heen voor een op die oude ‘geblakerde’ industriesteden geïnspireerde jamsessie. Na de lange tournee is de band inmiddels zo goed op elkaar ingespeeld dat deze sessie een ruim 24 minuten durend klanklandschap oplevert dat zich traag ontvouwt, en waarin elementen van jazz, triphop, duistere soul en modern klassiek langskomen. Het resultaat maakt zowel op de muzikanten als op het productieteam zoveel indruk dat vrijwel meteen wordt besloten om de track integraal uit te brengen als opvolger van No Deal. De naam Blackened Cities is gekozen als eerbetoon aan de stoffige, kapotte en vermoeide oude steden die haar tijdens de lange No Deal-tournee zo aan haar verre thuis deden denken.

Geef er een draai aan…

Terwijl ik dit schrijf speelt het album, op repeat, al de hele ochtend op mijn werkkamer. Ik heb ook al meerdere pogingen gewaagd om een begrijpelijke en sluitende beschrijving van de muziek te maken, maar ik merk gaandeweg dat ik eigenlijk juist eens géén diepte-analyse van het gebodene wil maken. Sta me toe me te beperken tot het benoemen van de zelfverzekerd improviserende, mantra-achtige, bezwerende vocalen en fluitpartijen van Melanie, of de van inhouden spanning bijna barstende, subtiel jagende drumpartijen van Dre Pallemaerts, de weidse, open pianoakkoorden van Pascal Mohy, de ijle maar voor de nocturnale sfeer onmisbare soundscapes van Pascal Paulus en de onverstoorbare en loeistrak getimede baspartijen van Samuel Gerstmans… De rest laat ik deze keer echt aan de luisteraar zelf over, ga maar gewoon op die knop klikken of laat de naald in de groef zakken.

Melanie de Biasio © Frank Loriou (Bron: Ministère de la Culture et de la Communication)

Ja, vat dat maar eens samen, Delissen…

Blackened Cities van Melanie de Biasio is in meerdere opzichten een zeer bijzonder project. Enerzijds vind ik het een enorm dappere release. Ze legt haar hoofd nogal nadrukkelijk op het hakblok door een vrijwel onbewerkte improvisatie als opvolger van een immens succesvol album te kiezen. De vraag die zich meteen opdringt is dan ook hoe ze dit gaat herhalen op een podium. Ik vrees dat het antwoord daarop ‘niet’ zal zijn. Uit jarenlange eigen ervaring als muzikant kan ik zeggen dat zoiets maar één keer lukt in deze vorm, met dit als resultaat. Het zou daarom best kunnen dat dit uiteindelijk een tussenrelease zal blijken te zijn, haar twee-en-een-halfde album als het ware. Maar allerminst een zoethoudertje. Het is een verbluffend document van haar immense muzikale talent en van de ongelooflijke chemie die ze met haar bandleden heeft weten te bereiken. Muziek om de muziek, mét een idee maar zónder plan de studio in, en dan de muziek maar gewoon laten ontstaan. Veel puurder en intenser (letten we even op heren reclamemakers: ZO gebruik je die twee woorden dus…) gaat het niet worden…

Blakened Cities is onder andere voor rond de 6 euro als download te koop via Bandcamp

Je kunt Melanie de Biasio - Blackened Cities ook beluisteren via Spotify:

Of via Tidal (abonnement vereist):