2021 en muziek, een jaar in 41 releases

De Lijst der Lijsten is er!

Het is weer die tijd van het jaar. De lijstjes vliegen je om de oren. Beste dit, mooiste dat…het begint voor mijn gevoel steeds meer een wedstrijd te worden. Het lijkt er namelijk vooral om te gaan wie er het eerste mee komt. Want dan ontloop je de spits aan het eind van het jaar. Ergens wel begrijpelijk, maar ik vraag me al ruim drie weken af hoe je in hemelsnaam eind november al een jaar kunt samenvatten… Gebeurt er in december niks meer? Als ik muzikant was zou ik er voortaan maar voor zorgen dat mijn nieuwe album uiterlijk in oktober gereleased wordt. Kortom, het wordt steeds meer een dingetje, die jaarlijsten.

Welkom in de oase van rust die art’s excellence heet. Hier geen hype en voorbarige conclusies. Traditiegetrouw staan de albums in onze Lijst der Lijsten weer in alfabetische volgorde, om te benadrukken dat muziek geen wedstrijd is. Ik weiger nog steeds om uit al die verschillende genres één album aan te wijzen dat ik het beste van het jaar vond. Als ze in deze lijst staan dan deugen ze wat mij betreft, dat is voldoende voor mij.

Nou kan ik me voorstellen dat er lezers zijn die zich de monsterlijst van vorig jaar - 59 releases - herinneren en denken dat ik me er met 41 albums wel wat gemakkelijk vanaf maak. Maar vergeet niet dat we toen, tijdens de eerste lockdown, ook nog de Orentroost serie hebben gemaakt om wat extra muzikale verlichting in duistere tijden te brengen. Die wekelijkse recensies tikten lekker aan voor de jaarlijst. Bovendien verscheen de eerste muziekrecensie van 2021 door omstandigheden pas in maart, en die achterstand van 4 heb ik niet meer kunnen inhalen. Wat mij betreft was 2021 echter wél weer een muzikaal topjaar. Vandaar ook dat ik, naast de 17 nieuwe albums die ik in de loop van dit jaar al heb beschreven, nog 24 albums heb gevonden die óók de moeite waard zijn om met mijn muzikale vrienden te delen. Gezien de schrale Kerst die we door de huidige lockdown tegemoet gaan mogen die - indien gewenst - ook als Orentroost 3.0 beschouwd worden.

Van achter mijn schrijfgetouw wens ik alle lezers en klanten van art’s excellence op elke mogelijke manier manier een prettige en gezellige Kerst toe, en een goed en vooral gezond 2022!

Veel lees- en luisterplezier!

Eerst een terugblik

Hieronder vind je de zestien muziekrecencies die ik in de loop van dit moeizame jaar schreef, maar nu dus in alfabetische volgorde. Alle externe links naar de genoemde bands en muzikanten heb ik eruit gehaald, maar door op de afbeelding te klikken kom je bij de originele recensie waar ze wél in staan.

Alva Noto - HYbr:ID I

Alva Noto - art's excellence 2021De naam die schuilgaat achter nom de plume Alva Noto is Carsten Nicolai, een alom gerespecteerde Duitse muzikant en producer die zich toelegt op het genre Glitch. Nicolai is daar een meester in, zoals hij onder de naam Alva Noto sinds het jaar 2000 op tientallen albums heeft bewezen. HYbr:ID I is het eerste album in de nieuwe HYbr:ID serie van geluidssculpturen die zijn gebaseerd op “wetenschappelijke fenomenen en heterogene compositiemethodes”. Heterogene composities komen, in tegenstelling tot sequentiële (opeenvolgende) composities tot stand vanuit meerdere invalshoeken, inspiraties en technieken. Allemaal heel theoretisch, de vraag is of het resultaat ergens op slaat. En dat doet het. HYbr:ID I is ontstaan als muziek voor het de balletvoorstelling Oval, met een choreografie van Richard Siegal, die in 2019 werd uitgevoerd door het Staatsballett Berlin in de Staatsoper van Berlijn. Al bij de albumopener HYbr:ID oval hadron I wordt duidelijk dat we niet met doorsnee deuntjes te maken hebben. Tegen een dreigende achtergrond van ruis leidt een serie omineuze bastonen de luisteraar binnen in het universum van Oval, tot het avontuur losbarst met HYbr:ID oval hadron II, dat wel een soort van ritmische structuur heeft, maar dat ook meteen duidelijk maakt dat de dansvoorstelling geen klassiek ballet betreft. Nadat HYbr:ID oval hadron II lekker brokkelig aan zijn einde komt begint de ‘luidsprekertest’ pas echt met HYbr:ID oval blackhole. Putdiep laag, extreme ruimtelijkheid en een dreigende atmosfeer testen de grenzen van de fantasie en van je muzieksysteem. De rest van het album is een dwaaltuin van glitchy percussie, diepe soundstages waarin zich op de achtergrond allerlei spannends afspeelt, en trage, breed uitgesponnen geluidscollages die je nauwelijks een aanknopingspunt bieden voor tijd en plaats. Toch word je als luisteraar goed bij de les gehouden, bijvoorbeeld in de track HYbr:ID oval asimoo, waarin de glitch-effecten je neiging om naar de volumeknop te sprinten op de proef stellen, omdat het klinkt alsof je luidsprekers gruwelijk aanlopen. De twee voorlaatste tracks, HYbr:ID oval collider en HYbr:ID oval p-dance bieden het meeste ritmische houvast, maar afsluiter HYbr:ID oval noise maakt zijn titel meer dan waar met vier minuten door het geluidsbeeld rondvliegende ruis, dreigende baspulsen die herinneren aan de albumopener, en krakende vervorming. Geen gemakkelijke muziek, sommigen zullen het zelfs überhaupt geen muziek vinden, maar oh wat vind ik het spannend en fantastisch en wat is het bizar goed opgenomen. Gun jezelf minstens één volledige luisterbeurt, liefst in een schemerige of donkere luisterruimte of met gesloten ogen onder een zeer goede hoofdtelefoon, en zweef!

Luister in lossless geluidskwaliteit naar Alva Noto met QobuzTidal of Apple Music (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.

Amon Tobin - How Do You Live

Amon Tobin - art's excellence 2021How Do You Live, het nieuwe album van Amon Tobin, is niet het eerste album van zijn hand dat op deze pagina’s besproken wordt. Het was toevallig precies een jaar geleden dat ik Long Stories recenseerde. Dat album van de Argentijnse dj en producer Amon Adonai Santos de Araújo was eerder een exercitie in beweeglijke, weidse leunstoel-ambient, maar omdat hij nooit lang stilstaat bij een bepaalde stijl is How Do You Live weer compleet anders. Veel ritmischer, hoewel vér verwijderd van de furieuze Drum-n-Bass van Permutation en Supermodified en de gewelddadige samplestormen van The Foley Room en ISAM. Dat vind ik ook zo gaaf aan Amon Tobin. Zijn kijk op elektronische muziek is volstrekt uniek en het werk dat hij maakt bijgevolg dus ook. Het schuurt voortdurend, maar is tegelijkertijd ook verrassend toegankelijk omdat het voortdurend je nieuwsgierigheid prikkelt. Als je op zoek bent naar referenties ben je bij hem altijd snel klaar, die zijn er amper. Er is geen echt aanknopingspunt voor wat je in muzikaal opzicht te wachten staat, maar de herinneringen die dit album in mij wakker schudt gaan over oud werk van Aphex Twin en µ-Ziq. Het tweede deel van het album is wat experimenteler, hier voert de psychedelica meer de boventoon, wat het beluisteren tot een wat vreemd, non-lineair avontuur maakt. In het begin heb je nog houvast aan de song-achtige structuren, maar naarmate het album vordert raak je via This Living Hand en Button Down Fashion Bow steeds meer je besef van tijd en plaats kwijt en begint het een beetje op een koortsige halfdroom te lijken. De brokkelige cut-up ritmes van Now Future en de klaaglijke Mellotron-achtige samples in Black as the Sun bereiden je ook nauwelijks voor op de beklemmende atmosfeer in de album-afsluiter All Things Burn, dat vrij onverwacht stopt, je als luisteraar in twijfel achterlatend waar je net naar geluisterd hebt. Vervreemding 2.0 en daarom een dikke aanrader voor avontuurlijke luisteraars.

Luister in lossless geluidskwaliteit naar Amon Tobin met QobuzTidal of Apple Music (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.

Dans Dans - Zink

Dans Dans - art's excellence 2021Dans Dans is een Antwerps jazzrock-powertrio onder leiding van meestergitarist Bert Dockx, die bij liefhebbers al aanzienlijke faam heeft verworven met zijn bands Flying Horseman (waar ik over schreef in mijn muzikale jaaroverzicht 2020 en muziek), en Ottla. Drummer en percussionist Steven Cassiers speelt ook bij de soulvolle indierockband Dez Mona en bassist Frederic Jacques maakt deel uit van de vaste live-band van Mark Lanegan. Oudere albums van Dans Dans waren grotendeels op improvisatie gebaseerd, net als hun als legendarisch te boek staande live-optredens, maar voor Zink is meer tijd genomen. Volgens sommigen leidt dat tot minder spannende muziek, maar daar staat dan wel een grotere samenhang en verfijning tegenover. Bovendien is er niks mis met de opgebouwde spanning in tracks als het ruige Blue Silver, het met exotische mystiek doordrenkte Anemone en het halverwege flink oplaaiende Ravine. De opname is warm en wat omfloerst. Dat kost heel even wat gewenning, maar als je er eenmaal in zit merk je dat er niets ontbreekt. Sterker nog, de productie nodigt uit tot het opschroeven van het luistervolume, wat de beleving alleen maar intenser maakt. Het is niet alleen jazzrock wat de klok slaat trouwens. Er zit ook een flinke scheut Americana in de muziek, en er wordt driftig ingekleurd met psychedelische elektronica en samples. De muzikanten beheersen hun instrumenten werkelijk tot in de perfectie, maar ondanks de duidelijk hoorbare virtuositeit leidt dat nergens tot onnodige strapatserij. Alles gebeurt in dienst van de muziek, de compositie en elkaars spel. En dat maakt Zink tot een intens meesterwerk.

Luister in lossless geluidskwaliteit naar Dans Dans met QobuzTidal of Apple Music (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify .

Darkside - Spiral

Darkside - art's excellence 2021Darkside is een grotendeels elektronisch project van Nicolas Jaar (over wie ik al twee keer eerder schreef) en Dave Harrington. Hun muziek zweeft (letterlijk) ergens tussen Indie Electronic en Neo-Psychedelica. Spiral is hun tweede album. Hun vorige album, Psychic, dat in 2013 uitkwam, viel me toen ook al in positieve zin op. Je zou hun eclectische mix van stijlen ‘intellectuele muziek’ kunnen noemen. Er wordt gezongen, maar ze lijken een hekel te hebben aan traditionele couplet/refrein structuren. En ze houden van wringende akkoorden. De dissonant is nooit ver weg in hun muziek en ook dát vergt uiteraard méér van de luisteraar dan de gemiddelde popsong. Toch is het geen ‘moeilijke’ muziek. Sterker nog, het ruim anderhalve minuut durende (en daarom volstrekt Spotify-onvriendelijke) ambient intro van de eerste track Narrow Road weet de spanning zo goed op te bouwen dat ik bij de eerste beluistering bijna in juichen uitbarstte toen op 1’36 eindelijk het hoekige ritme losbarstte. De vele laagjes aan instrumenten die de heren er omheen vouwen doen aan allerlei andere artiesten denken, waarbij met name de post-Japan samenwerkingen van Steve Jansen en Richard Barbieri maar ook de grotestads-indietronic van Tarwater mij voor de geest kwamen. De productie zou ik typeren als zeer hoogwaardige Lo-Fi, waarbij enerzijds niet naar een clean geluid wordt gezocht, maar de mix anderzijds wel zodanig transparant is dat je ál het door de heren bewust rondgestrooide gruis haarscherp waarneemt. De meeste tracks wekken de indruk dat er in de achtergrond allerlei dingen gaande zijn die niets met de muziek te maken hebben, alsof ze tijdens de verbouwing van hun studio gewoon doorgingen met de opnames. Wanneer je dit album met een goede hoofdtelefoon beluistert wordt de ‘eens kijken wat dit knopje doet’ studio-spielerei in de productie in alle glorie aan je geopenbaard, met daar overheen de lijzige en wat klaaglijke zang van Nicolas Jaar. Het geheel levert een van melancholie druipend hoorspel op dat spannend en opwindend is en dat je steeds opnieuw wil beluisteren omdat je het idee hebt dat je de helft hebt gemist. Meesterwerk.

Luister in lossless geluidskwaliteit naar Darkside met QobuzTidal of Apple Music (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.

Dictaphone - Goats & Distortions 5

Dictaphone Goats & Distortions 5Op 30 april jongstleden kwam Goats & Distortions 5 van Dictaphone uit. Hun vijfde album, en dit voorjaar toch wel de nieuwe release waar ik me het meest op verheugd had. Ik volg Dictaphone sinds ik in 2012 hun album Poems From A Rooftop ontdekte, via een recensie waarin het verband werd gelegd tussen de band SWOD - die ik in 2004 leerde kennen - en Dictaphone. De verbindende factor was multi-instrumentalist Oliver Doerell. In Dictaphone zijn de Berlijnse klarinettist en saxofonist Roger Döring en (sinds 2009) violist Alex Stolze zijn vaste muzikale partners in crime. De muziek van Dictaphone vliegt bij mij al vanaf de eerste kennismaking rechtstreeks mijn ziel binnen, maar ik weet pas sinds kort waarom ik me er zo diep mee verbonden voel. Ik las (me afvragend waarom ik me dit niet eerder had gerealiseerd) dat het duo Dictaphone weliswaar vanuit Berlijn opereert, maar feitelijk deels uit België stamt. En dat Oliver Doerell (de Belg) en Roger Döring (de Duitser) elkaar hebben gevonden vanwege een gezamenlijke liefde voor de experimentele postpunk, electronica en ethno-jazz die de underground muziekscene in Brussel in de eerste helft van de jaren 80 domineerde. Dan heb je het over bands en artiesten als Tuxedomoon, Benjamin Lew, Steven Brown, Minimal Compact, Aksak Maboul en Peter Principle en labels als Made To Measure en Les Disques Du Crépuscule. Dat is de muziek die de soundtrack vormde van mijn ‘Jaren Des Onderscheids’, waarin ik mezelf tegenkwam, zowel faalde als leerde, en waarin ik vriendschappen voor het leven sloot. Op Goats & Distortions 5 rekken Doerell en Döring hun experimentele ‘Morbid Instruments’ concept - waarin oude, niet gerepareerde instrumenten en apparatuur worden gebruikt - nog verder op met samples van een toevallig in het appartement van Doerell gevonden en nog maar half functionerende taperecorder (duidelijk hoorbaar in de track Goats & Distortions 1) die naar verluidt kort na het maken van de samples definitief de geest gaf. Ook gebruikte Döring op dit album voor het eerst een basklarinet die hij na de opnames kwijtraakte in de metro. Dat laatste zou ook gewoon een sterk verhaal kunnen zijn, een stukje couleur locale om het mysterieuze, wat donkere sfeertje dat door de muziek wordt opgeroepen nog wat verder te versterken. Het gevoel dat Goats & Distortions 5 oproept is nachtelijk en comfortabel. De gelaagde muziek sleept zich traag en vaak zonder al te veel ritmische houvast voort, als in een mild psychedelische halfdroom. In de track Your Reign Is Over hoor je het charmante parlando-accent van Helga Raimondi, waarmee Doerell in het psychedelische post-punk project Cummi Flu speelt. De uiterst verfijnde en warme productie maakt dit album tot een aangrijpend meesterwerk dat hoog in mijn virtuele jaarlijst zal eindigen.

Luister in lossless geluidskwaliteit naar Dictaphone met Qobuz of Tidal (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.

Field Music - Flat White Moon

Field Music - art's excellence 2021Flat White Moon is het negende album van Field Music, de Engelse indie-pop band rond broers David en Peter Brewis. Dat Field Music niet tot de absolute wereldtop behoort is wat mij betreft een groot onrecht, maar ik vermoed dat de toch wat ‘high brow’ conceptuele benadering die ze bij de meeste van hun albums hebben gekozen een echte doorbraak tot nu toe in de weg heeft gestaan. Misschien is dat maar goed ook trouwens, want vanuit de marge is het gemakkelijker je eigen koers varen dan in de spotlights. En dat houdt de muziek verrassend en fris. Field Music valt wat mij betreft in de categorie ‘intellectuele muziek’. Andere bands die dat ereteken verdienen zijn bijvoorbeeld XTC, Wilco, Yo La Tengo, Sparks en Spoon. Ze maken allemaal zeer verschillende (indie-pop)muziek, maar de grote overeenkomsten zijn originaliteit, toegankelijkheid en groot muzikaal vakmanschap. Vaak vind je onder de liefhebbers van dit soort bands een onevenredig groot aantal gevorderde muziekliefhebbers. Mensen die zó veel gehoord hebben dat een band wel behóórlijk boven het maaiveld moet uitsteken om zich in hun favorietenlijstjes te nestelen. Ik leerde Field Music kennen via een helaas te vroeg overleden muziekvriend op Facebook, die ook een fervent liefhebber van Britse progrock was en XTC zijn favoriete popband noemde. Op hun nieuwe album Flat White Moon kruiden de broers Brewis hun intrigerende kamerpop met allerlei genres die vooral populair waren tussen de jaren ’60, en ’80. Ik hoor grootse prog rock à la Electric Light Orchestra, blue eyed soul zoals Hall & Oates hem maakten, de met psychedelica gelardeerde artrock van de jonge Todd Rundgren maar ook de progressieve pop van de latere Beatles-albums. Je zou er anno 2021 dus ook het label ‘retro-rock’ aan kunnen hangen. Maar ondanks de vele stijlcitaten uit het rijke muzikale verleden is de muziek op Flat White Moon toch vooral heel origineel en eigen. En meer zeg ik er niet over. Ontdek het zelf maar. Klik op die links hier beneden en geniet. Hop hop, geen getreuzel! Een luisteravontuur voor zowel de gevorderde muziekliefhebber als de jonge garde die dorst naar originaliteit!

Luister in lossless geluidskwaliteit naar Field Music met QobuzTidal of Apple Music (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.

Flavien Berger - De la Friche

De la Friche - art's excellence 2021De la Friche betekent zoiets als ‘uit de woestenij’, een adequate titel voor dit nieuwe kleine meesterwerkje van Flavien Berger, een relatief jonge Franse muzikant met een unieke kijk op elektronische muziek. Vervreemding en psychedelica staan centraal op dit merkwaardige, dromerige album dat bestaat uit een reeks muzikale observaties, schetsen en fantasieën over stedelijke vegetatie (de ‘woestenij'). De tracks zijn grotendeels instrumentaal, maar het album bevat ook locatie-opnames uit Oaxaca in Mexico, Kho Yoa Noi in Thailand en Anderlecht in België. En een over vier tracks verdeeld gedicht van Maya de Mondragon, die het ook voordraagt. Meer nog dan bij de eveneens briljante voorganger Contre-temps laat de sfeer op De la Friche zich misschien nog het beste omschrijven als Boards Of Canada ontmoet oude Aphex Twin, maar dan met de speelsheid en naïviteit van de knutselmuziek van Pascal Comelade. Wie al bekend is met het obscure Franse internetlabel La Souterraine zal veel bekends horen. De Franse elektronisch-psychedelische subcultuur is daar namelijk ook vrij sterk vertegenwoordigd. Berger gaat echter zowel productioneel als inhoudelijk een flinke stap verder, en levert met De la Friche een verrukkelijk dromerig album af dat de fantasie bij elke luisterbeurt blijft prikkelen. Dit verveelt geen moment, het voelt als een oude, vertrouwde reisgenoot die je meeneemt langs de wonderen van de weide wereld. Of in dit geval dus de stedelijke woestenij en haar begroeiing. Een beetje vreemd, maar wél lekker.

Luister in lossless geluidskwaliteit naar Flavien Berger met QobuzTidal of Apple Music (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.

Neil Cowley - Hall Of Mirrors

Neil Cowley Hall Of MirrorsHall Of Mirrors is het solodebuut van de succesvolle pianist Neil Cowley, die niet alleen sessiewerk heeft gedaan voor The Brand New Heavies, Zero7, Adele, Katie Melua en Emeli Sandé, maar in 2007 ook de BBC Jazz Award won met het debuutalbum van zijn trio. Met dat trio maakte hij een drietal albums waarop hij de grenzen van de jazz opzocht en driftig leentjebuur speelde bij genres als pop en experimentele elektronica. Toch voerde de jazz daar duidelijk de boventoon, iets dat je van Hall Of Mirrors nauwelijks kunt zeggen. Het vleugje dat overblijft verleent zijn weidse neoklassieke composities soms meer het gevoel dat ook de muziek van Nils Frahm oproept, duidelijk geholpen door de bedachtzame tempo’s en de inkleuring met allerlei elektronische pasteltinten. Hall Of Mirrors zou zomaar de soundtrack van een kunstzinnige grootstad-documentaire kunnen zijn. De muziek is beeldend en melancholiek. De openingstrack Prayer heeft inderdaad wel wat weg van een gebed; intens en hoopvol en vol stille kracht. Hier klinkt de geest van Frahm eigenlijk nog het sterkst door, maar naarmate het album vordert kantelt de sfeer een beetje en sluipt er wat glitchy gearrangeerde elektrojazz binnen die mij in de verte wat aan Bugge Wesseltoft doet denken. Daarnaast hoor je, met wat fantasie, echo’s van de seriële muziek van Glass en Reich. Wat echter constant blijft is de filmische atmosfeer. Hall Of Mirrors is een prachtig album dat het goed zal doen als stemmig slotakkoord van een zomerse dag. Laat dit maar eens uit de wijd openstaande tuindeur dwarrelen terwijl het laatste restje daglicht achter de horizon verdwijnt, en plaatsmaakt voor de eerste sterren. Wijntje erbij, kaarsje op tafel, de zoete geuren van gras en bloemen…het kan slechter...

Luister in lossless geluidskwaliteit naar Neil Cowley met Qobuz of Tidal (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.

Pino Palladino, Blake Mills - Notes With Attachments

Palladino en Blake Mills brengen met Notes With Attachments al vroeg in het jaar een jaarlijstjesalbum uit dat kandidaat zou zijn voor de koppositie als ik mij jaarlijst niet halsstarrig in alfabetische volgorde zou optekenen (muziek is immers geen wedstrijd…). Als je de gewoonte hebt om naar nieuwe albums te zoeken op basis van hun albumcover zul je dit album nooit een kans geven. Het ontwerp is op zijn zachtst gezegd saaier dan kijken naar drogende verf. Daar is echt géén aandacht aan besteed, hoewel ik vermoed dat het een bewuste artistieke keuze is om de aandacht volledig te richten op de adembenemende en bizarre wereld aan muzikale kruisbestuiving die erachter schuilgaat. Blake Mills was voor mij geen bekende naam. Hij is 34 en gitarist, en bracht sinds 2010 onder zijn eigen naam een drietal totaal verschillende op folk gebaseerde albums met hoogst inventieve producties uit, waarvan Mutable Set uit 2020 het onbetwiste hoogtepunt is. Samenwerkingen met Rufus Wainright, Conor Oberst, Laura Marling en Vulfpeck geven aan dat hij geen kleine jongen is, maar hij was niettemin onder mijn rader gebleven. De inmiddels 63-jarige Pino Palladino is echter een oudgediende. Ik leerde hem kennen als de boomlange ‘fretloze’ basgitarist in de begeleidingsband van Paul Young, op diens fijne melancholieke pop-album No Parlez. Hij werkte als veelgevraagd sessiebassist ook samen met Gary Numan, David Gilmour, Phil Collins en Tears For Fears. Later maakte hij korte tijd deel uit van het John Mayer Trio en The Who (als tijdelijke vervanger van de plotseling overleden John Entwistle), speelde hij met Richard Wright, Elton John, Eric Clapton en trad toe tot The Vanguard; de vaste begeleidingsband van D’Angelo. De ervaring die hij bij laatstgenoemde opdeed is duidelijk terug te horen in Notes With Attachments. De basiswerkwijze is Jazz, maar je hoort ook flinke scheuten psychedelische soul en onderhuidse funk, waardoor de vergelijking met Prince nooit ver weg is, maar er zijn óók invloeden van West-Afrikaans gekleurde ‘fourth world’ wereldmuziek à la Jon Hassell en Cubaanse muziek. De band, die naast Palladino en Mills onder meer bestaat uit drummer Chris Dave, saxofonist Larry Goldings, violist Andrew Bird en saxofonist/percussionist Sam Gendel, speelt ongelooflijk strak. Ondanks de vette mix, die hier en daar gortdroog en zelfs een tikje claustrofobisch klinkt, kan ik me niet aan de indruk onttrekken dat het album grotendeels in ‘one take sessions’ is opgenomen en dat er achteraf alleen maar aan de balans gesleuteld is en effecten zijn toegevoegd. De muziek heeft een hoog ‘freak’ gehalte maar blijft wat mij betreft altijd toegankelijk omdat de tempi laag blijven en de arrangementen geweldig doorzichtig zijn opgebouwd. Een fijn album voor de late avond, op niet al te hoog volume en met een goed glas binnen handbereik, óf gewoon gas op die lollie en dan lekker verdwalen in de bubbel van de bijzondere productie. Zéér bijzonder en aanbevelenswaard.

Luister in lossless geluidskwaliteit naar Pino Palladino en Blake Mills met Qobuz of Tidal (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify .

Public Service Broadcasting - Bright Magic

Public Service Broadcasting - art's excellence 2021

Het Londense trio Public Service Broadcasting bestaat heden ten dage uit multi-instrumentalist J. Willgoose, Esq., drummer en pianist Wrigglesworth en bugelspeler en bassist J F Abraham. Niet hun echte namen uiteraard, maar dat verhoogt wat mij betreft alleen maar de feestvreugde. Ze maken een intelligente en zeer afwisselende mix van postrock, elektronica en spoken word fragmenten. Hun albums hebben historische thema’s, zoals de de opkomst en de neergang van de steenkoolindustrie in Wales (Every Valley) of de ontwikkeling van de ruimtevaart van de jaren 50 tot de jaren 70 (The Race For Space). In tegenstelling tot wat je zou denken levert dat verrassend toegankelijke albums op, die je met wat inlevingsvermogen zou kunnen luisteren als een documentaire. Hun nieuwe album Bright Magic gaat over Berlijn, en is geïnspireerd op de film Berlin: Die Sinfonie der Großstadt van Walter Ruttmann uit 1927, en de muzikale cultuur die er heerste in de periode dat David Bowie er woonde en muziek opnam (het legendarische drieluik Low, Heroes en Lodger). het album begint met Der Sumpf (Sinfonie Der Großstadt), een sfeervolle virtuele soundtrack voor de film van Ruttmann, die qua duistere sfeer echter meteen doet denken aan de soundtrack die Kyle Dixon en Michael Stein van de Texaanse synth-band SURVIVE maakten voor de Netflix-serie Stranger Things. Een obscure science fiction soundtrack wordt het daarna echter geenszins. De tweede track, Im Licht, doet me heel erg denken aan de verrukkelijk zweverige elektronische dreampop van de Berlijnse muzikant Ulrich Schnauss, en op Der Rhythmus Der Machinen zijn zelfs scheurende de elektrische gitaren te horen en komt Blixa Bargeld van Einstürzende Neubauten ook nog even langs voor een gastoptreden. In Blue Heaven, dat als single werd uitgebracht, is de Berlijnse zangeres Andreya Casablanca te horen tegen een heuse motorik-beat die aan de betere Krautrock doet denken. Het album blijft op een verrassende maar prettige manier van sfeer veranderen en zou goed kunnen dienen als soundtrack voor als je op een zomeravond door het uitgaanscentrum van Berlijn dwaalt. De laatste vier nummers zijn wat mij betreft het hoogtepunt van het album. Allereerst is daar de instrumentale, uit drie tracks bestaande Lichtspiel suite, die helemaal op het einde overloopt in het dromerige Ich und die Stadt, waarin actrice Nina Hoss (bekend van de serie Homeland, waarin ze de rol van Astrid speelde) op indringende wijze het gedicht Augen in der Großstadt van Kurt Tucholsky voordraagt. Een briljant album dat je op sleeptouw neemt, dat gespeeld wil worden, op Heavy Rotation.

Luister in lossless geluidskwaliteit naar Public Service Broadcasting met QobuzTidal of Apple Music (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.

Richard Barbieri - Under A Spell

Richard Barbieri - Under A SpellAls toetsenist achter charismatische frontmannen als David Sylvian (bij Japan) en Steven Wilson (bij Porcupine Tree) stond Richard Barbieri - letterlijk - niet altijd in de schijnwerpers, maar met zijn unieke en uit duizenden herkenbare stijl drukte hij wél een zéér groot stempel op de totaalklank van beide bands. Zonder Barbieri géén Japan en géén Porcupine Tree, durf ik zelfs te beweren. Daarnaast heeft hij een aantal fraaie albums gemaakt samen met zij oude Japan-makkers Steve Jansen en Mick Karn, en bracht hij onder zijn eigen naam eerder drie studio-albums uit (Things Buried, Stranger Inside en Planets + Persona - deze links gaan naar de  Bandcamp pagina van Kscope). En nu is er dus Under A Spell. Dat had een directe opvolger van Planets + Persona moeten worden, een album dat werd opgenomen in verschillende studio’s en waarop hij met veel muzikale vrienden samenwerkte. Maar de lockdowns die overal waren afgekondigd verhinderden dat, en daarom nam hij het album in zijn eentje op in zijn eigen studio. Het is een rijk en dromerig album geworden, dat vooral de geestelijke toestand van Barbieri tijdens de lockdown verbeeldt, veilig opgesloten in zijn eigen muzikale wereld terwijl buiten allerlei bizarre gebeurtenissen elkaar opvolgden. De tracks zijn instrumentaal en doen qua stijl vaak denken aan zijn samenwerkingen met Jansen en Karn. Het ontbreken van de structuur die een gezongen tekst van nature aanbrengt is best een uitdaging voor een componist. Hoe houd je zoiets interessant? Barbieri kent echter het klappen van die zweep, en weet met zijn gelaagde en zich organisch ontvouwende nummers de aandacht van de luisteraar voortdurend vast te houden, met voor mij de bijna 9 minuten durende track Flare 2 als hoogtepunt tussen hoogtepunten. Er zijn diep in de mix overigens wel stemmen te horen op het album, van Marillion frontman Steve Hogarth en van de Zweedse zangeres Lisen Rylander Love, maar geen teksten. Barbieri is altijd een meester in veelkleurige sfeertekeningen geweest en wat dat betreft stelt Under A Spell wederom niet teleur. Sowieso niet trouwens, ik vind het in alle opzichten een briljant album dat aan het einde van februari al nadrukkelijk een plekje voor zichzelf reserveert in de jaarlijst van 2021. De opnamekwaliteit is óók weer fantastisch. Warm en gedetailleerd, dynamisch en ruimtelijk. Dim de lichten, kies een comfortabel volume, sluit je ogen en laat je bijna 50 minuten meevoeren in deze muzikale droom.

Het volledige album is helaas alléén via Qobuz (abonnement vereist) te streamen. Tidal (abonnement vereist) en Spotify bieden op dit moment alleen Chosen Spells aan, een selectie van 4 van de 9 nummers van Under A Spell. Omdat ik graag iedereen het volledige album wil laten horen geef ik hierbij een link naar het album op de Bandcamp pagina van platenmaatschappij Kscope, waar het wél door iedereen in zijn geheel te beluisteren is.

Rival Consoles - Overflow

Rival Consoles - art's excellence 2021Het is louter toeval dat ook de muziek op het album Overflow van Rival Consoles is geschreven voor een balletvoorstelling, met een choreografie van Alexander Whitley. Het thema van Overflow is de ‘overweldigende sensatie van de hele dag met informatie te worden bestookt, en het emotionele bewustzijn van de rol die sociale media spelen in de hedendaagse marketing en politieke propaganda’. Zo omschrijft Ryan Lee West het, en hij is de man die sinds zijn eerste Split-EP met Kiasmos in 2009 onder de naam Rival Consoles steeds conceptuele wordende albums uitbrengt. Aanvankelijk waren het echte dansvloerkrakers, maar met de EP’s Odyssey en Sonne veranderde zijn muziek in een wat organischer soort luisterstoeltechno. Op het daarop volgende album Persona speelden luchtige technoritmes nog de hoofdrol, maar op Articulation nam het aandeel ambient al flink toe, en die lijn wordt nu op Overflow vér doorgetrokken. Er zijn nog slechts enkele momenten die je dansbaar zou kunnen noemen, zoals de trage beat onder albumopener Monster, en het stuwende ritme dat na ruim een minuut opduikt in Noise Call and Response II, maar de overige ritmes op dit album zijn eerder brokkelig en dwars, ontregelend misschien zelfs, wat bijdraagt aan het wat claustrofobische gevoel van onrust dat het concept in zich draagt. De tracks I Like, The Cloud Oracle en het intense titelnummer Overflow bevatten een kakofonie van gestapelde en gemanipuleerde stemmen, en draaien er wat dat betreft absoluut geen doekjes om waar dit album over gaat. Wat ook nog helpt bij het overbrengen van de toch wat sombere boodschap is dat dit album een bovengemiddeld briljante geluidskwaliteit heeft. Warm en ruimtelijk, dynamisch en kleurrijk, echt een genot om naar te luisteren. West beheerst de kunst van het produceren van zijn eigen muziek tot in de puntjes en weet een perfecte cocktail te shaken van ritme en timing, dynamiek, volume, ruimtelijkheid en tonale balans. Ook dit is er weer een die je woofers goed kietelt en die een goede setup van de luidsprekers beloont met een gigantisch geluidsbeeld dat de fysieke begrenzingen van de luisterruimte laat vervagen.

Luister in lossless geluidskwaliteit naar Rival Consoles met QobuzTidal of Apple Music (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.

Sabled Sun - 2149

Sabled Sun - 2149Sabled Sun is een muzikaal project van Simon Heath, een Zweedse producer die onder meerdere namen albums maakt. De bekendste daarvan zijn Atrium Carceri (duistere soundscapes) en Krusseldorf (Downtempo/Lounge - in 2014 opgenomen in mijn muzikale jaarlijst). Hij is tevens de oprichter van het dark-ambient label Cryo Chamber, en daarop brengt hij onder de naam Sabled Sun een serie conceptalbums uit die het verhaal vertellen van een naamloze hoofdpersoon die in het jaar 2145 uit een diepe kunstmatige slaap ontwaakt in een lege, post-apocalyptische wereld. Je hoeft niet over een extreem rijke fantasie te beschikken om je aan de hand van het suggestieve artwork en de tracktitels, maar vooral de inktzwarte soundscapes te laten meevoeren in deze barre wereld. De albums hebben opeenvolgende jaartallen als titel, en het in 2021 uitgekomen 2149 zou wel eens het laatste deel in de pentalogie kunnen zijn. Tijd dus om er eens wat aandacht op te richten, want hoewel het allemaal niet buitengewoon vrolijk is valt er heel veel te genieten. De filmische productie is breed, dynamisch en ruimtelijk en zowel onder een hoofdtelefoon als over een goede hifi-installatie is het smullen en huiveren geblazen. Meneer Heath snapt óók hoe je een sfeertje bouwt. Liefhebbers van de geniale muziek in de Ridley Scott film Blade Runner (door Vangelis) zouden hier zomaar een perfect passende alternatieve score in kunnen horen.

Luister in lossless geluidskwaliteit naar Sabled Sun met Qobuz of Tidal (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.

Sam Fribush Organ Trio - Riverboat/The Root

Sam Fribush bespeelt, zoals de naam van zijn Trio al doet vermoeden, het Hammond-orgel. En traditiegetrouw hef ik daarbij een eisende vinger en poneer de stelling dat er méér Hammond moet worden gespeeld. Want ik ben dol op het karakteristieke geluid dat - zo weten de kenners - deels het gevolg was van een technische ontwerpfout. We mogen meneer Hammond op onze blote knietjes danken dat hij dat ‘foute’ geluid niet heeft gecorrigeerd, maar we wijken af. Sam Fribush is een jonge organist die tijdens de Corona-lockdown vanuit New Orleans terug verhuisde naar zijn ouderlijk huis in Greensboro waar hij in een achterkamer een kleine maar gezellige thuisstudio met opnamefaciliteiten heeft ingericht. Dat kwam de eveneens in Greensboro woonachtige gitarist Charlie Hunter ter ore, die zichzelf bij de Fribushjes op de koffie uitnodigde omdat hij die studio wel eens wilde zien. Fribush en Hunter klikten onmiddellijk, en samen met drummer Nick Falk was het nieuwe Sam Fribush Organ Trio geboren. Deze samenwerking resulteerde in de release van twee relatief korte albums die eigenlijk samen één geheel vormen, vandaar ook dat ik ze hier samen bespreek als waren zij één album. Op Vol. I: Riverboat, waarop naast originals ook nummers gespeeld worden van Allen Toussaint en Yusef Lateef, ligt de muzikale nadruk een beetje meer op de Bluesrock ligt met een vleugje Soul, maar het funky Will It Go Round, take 3 van ‘zesde Beatle’ Billy Preston als laatste track wordt duidelijk de verbinding vooruit gelegd naar het tweede album.

Op Vol. II: The Root is de sfeer over het algemeen een stuk funkyer. Er wordt afgetrapt met Stomp and Buck Dance van Wayne Henderson van The Crusaders, en verder worden er - wederom naast enkele originals - nummers gespeeld van Bobby Debarge, Curtis Mayfield en - opnieuw - twee keer Billy Preston, waarbij Take 2 van Will It Go Round met een heerlijk losgaande Hunter fijn ánders is dan Take 3 die op Vol. I: River Boat staat. Dit slotalbum van het tweeluik bevat met het titelnummer The Root van D’Angelo ook dé link met het album van Pino Palladino en Blake Mills. De opnamekwaliteit van beide albums is subliem. Op zich is dat bij een trio niet zo heel ingewikkeld, maar je hoort duidelijk dat de tracks in één keer zijn opgenomen en dat de heren er dikke schik in hebben. De lage tonen van de Hammondpedalen - die de functie van de ontbrekende bassist vervullen - staan er heerlijk vol en warm op, de drumkit heeft een natuurlijke ‘presence’ en elk ‘lickje’ van Hunters gitaar is te volgen. Niet alleen voor liefhebbers van Hammond (waarvan ik nog maar eens herhaal dat daar méér op gespeeld moet worden) maar ook voor kritische audiofielen die wel klaar zijn met de gezapige meuk van De Pawnshop en eindelijk eens iets écht swingends willen horen.

Luister in lossless geluidskwaliteit naar Sam Fribush Organ Trio - Vol. I: Riverboat met Qobuz of Tidal (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.
Luister in lossless geluidskwaliteit naar Sam Fribush Organ Trio - Vol. II: The Root met Qobuz of Tidal (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.

Trees Speak - PostHuman

Trees Speak - PostHuman - art's excellence 2021Het is niet de eerste keer dat ik aandacht besteed aan Trees Speak. In mei vorig jaar schreef ik al over hun album Ohms, in de reviewserie Orentroost voor Onzekere Tijden. PostHuman is het vierde album van Daniel Martin Diaz en Damian Diaz uit Tucson, en het derde in amper een jaar tijd. Wie na Ohms dacht dat de snelle opvolger Shadow Forms minder van kwaliteit zou zijn bleek er faliekant naast te zitten, en ook PostHuman stelt wederom niet teleur. Sterker nog, het is hun meest polyforme, kleurrijkste en coherentste album tot nu toe. De band zelf zegt dat ze zich hebben laten inspireren door de “kosmische nachtelijke magie van Arizona’s natuurlijke landschap”, maar iedere muziekliefhebber hoort dat de inspiratie óók voor een groot deel uit Europa komt, en wel uit Duitsland. De ‘kosmische’ elektronica van de Berliner Schule is nooit ver weg, samen met de psychedelica en de voortdenderende motorik-drums van de Krautrock. Dat door Jaki Liebezeit van Can en Klaus Dinger van Neu! ‘uitgevonden’ ritmische vliegwiel begint bij de openingstrack Double Slit al lekker op toeren te komen, en bij de volgende track Glass (die met zijn 3 minuut 55 wat mij betreft ruim een half uur te kort duurt) snort de krautmotor als een tevreden kat. Liefhebbers van obscure genres horen overigens ook flarden Italiaanse cinema-muziek voorbijkomen (Divided Light), maar er zijn ook hints van onversneden progrock en psychedelica te horen. Hoe ze het tot zo’n geweldig geheel weten te smeden moet ik nog maar eens proberen te analyseren als ik een keer niet een paar decimeter onder het plafond zweef bij het beluisteren van dit caleidoscopische album, maar het staat wat mij betreft vast dat de gebroeders Diaz met een adembenemende reeks bezig zijn waar vooralsnog geen einde aan lijkt te komen, en met PostHuman als (voorlopig?) hoogtepunt.

Luister in lossless geluidskwaliteit naar Trees Speak met QobuzTidal of Apple Music (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.

Villagers - Fever Dreams

Villagers - art's excellence 2021Villagers is het muzikale reisgenootschap rond de Ierse singer/songwriter Conor J. O’Brien, die eerder bescheiden faam verwierf als zanger van de indie-rockband The Immediate. Ten tijde van het goed ontvangen debuut Becoming A Jackal uit 2010 was Villagers eigenlijk nog een soloproject, maar dat veranderde snel en op {Awayland} uit 2013 was het een heuse band. Op dat ‘lastige tweede album’ is een verfijnd en gelaagd geluid te horen dat onder andere doet denken aan bands als Fleet Foxes en zangers als Paul Simon. Het folky geluid wordt op dat album regelmatig aangevuld met subtiele (en soms minder subtiele) elektronische geluiden en bewerkingen, wat het album een stuk avontuurlijker maakte. De mix van (semi-)akoestische folky indie pop en elektronica bleef sindsdien in wisselende verhoudingen terugkomen. Op Fever Dreams tappen O’Brien en zijn Villagers ook weer uit beide vaatjes, hoewel de elektronica wat verder op de achtergrond zit dan op The Art Of Pretending To Swim uit 2018, om plaats te maken voor subtiele invloeden van R&B. Ook zit er op Fever Dreams een naar mijn smaak erg fijn retro-sausje over de muziek, dat een beetje aan bands als Animal Collective doet denken. Hoewel de composities en de arrangementen redelijk complex zijn vind ik dit een erg relaxte plaat. De sfeer is licht melancholiek maar ze bevat ook een hoop optimisme. De mooiste track is wat mij betreft het lange So Simpatico (The More I Know, The More I Care), dat een dromerige sfeer heeft en waarin halverwege een schitterende saxofoonsolo zit die me vreemd genoeg een beetje aan Supertramp doet denken. Heerlijk luistervoer terwijl buiten de herfstbladeren langs het raam dwarrelen, maar met sneeuw of zon werkt dit gegarandeerd even goed.

Luister in lossless geluidskwaliteit naar Villagers met QobuzTidal of Apple Music (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.

Orentroost 3.0

Als extraatje een kleine bloemlezing uit de 240 nieuwe albums die ik het afgelopen jaar aan mijn collectie toevoegde. Een aanzienlijk deel daarvan komt bij kleine internetlabels vandaan en is zó obscuur dat ze niet bij alle streamingdiensten - of zelfs bij geen enkele - beschikbaar zijn. En dat is toch wel een beperkende voorwaarde om in deze lijst te mogen. En er waren ook een flink aantal heruitgaves bij, en die tellen dus niet mee voor 2021. Maar de keuze was alsnog reuze.

10 000 Russos - Superintertia

10 000 russos - art's excellenceEen geweldige release op het Londense label Fuzz Club Records. De muziek van het Portugese experimentele trio 10 000 Russos is een psychedelische mix van galmende stoner/fuzz, 80’s coldwave elektronica en weids uitwaaierende spacerock. Bezwerend en mysterieus, opzwepend en enerverend. Om op te dansen of te zweven. En spaar de volumeknop niet, dit is 40 minuten pure muzikale vreugde.

Luister in lossless geluidskwaliteit naar 10 000 Russos met QobuzTidal of Apple Music (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.

Archspire - Bleed The Future

archspire - art's excellence 2021Bleed The Future van Archspire is niet voor tere zieltjes. Zelfs voor de gevorderde liefhebber van snoeiharde Technical Death Metal is dit album een duizelingwekkende ervaring. Archspire mengt veel progressieve elementen door hun muziek, waardoor een indrukwekkende afwisseling ontstaat tussen atoombom-achtige erupties en pastorale, bijna folky intermezzi. Het technische niveau van de muzikanten is krankzinnig hoog, en de combinatie van virtuositeit en knettergekke muzikale vondsten maakt dit tot een adembenemende luistertrip.

Luister in lossless geluidskwaliteit naar Archspire met QobuzTidal of Apple Music (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.

Cerys Matthews - We Come From The Sun

cerys matthews - art's excellenceDe volledige naam van dit project van de uit Wales afkomstige zangeres Cerys Matthews (Catatonia) is Cerys Matthews, Hidden Orchestra & 10 Poets. Het is een moderne incarnatie van de in de jaren 60 populaire Spoken Word beweging in Amerika, waarbij dichters soms kozen voor een muzikale ondersteuning. Een idee dat in feite aan de basis stond van de rap en de hiphop. Het Hidden Orchestra is een los verband van muzikanten rond oprichter en multi-instrumentalist Joe Acheson. Tien Britse dichters schetsen persoonlijke portretten bij het projectthema ‘Genesis’, oftewel ‘het absolute begin’. Het resultaat is een opmerkelijk en veelkleurig album dat je binnen zijn korte duur van slechts 33 minuten naar een andere wereld transporteert.

Luister in lossless geluidskwaliteit naar Cerys Matthews met QobuzTidal of Apple Music (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.

David Crosby - For Free

david crosby - art's excellence 2021David Crosby is, sinds de release van Croz in 2014, bezig aan een ‘winning streak’ van geweldige albums. De inmiddels 80-jarige besnorde bard, die in de jaren 60 en 70 van de vorige eeuw samen met Steven Stills en Graham Nash de nog steeds onbetwiste maatstaf zette voor multivocale zanglijnen, werkt op For Free opnieuw samen met zijn zoon James Raymond, die het album ook produceerde. For Free heeft een duidelijke maar ook verfijnde ‘late 70’s’ soft-rock sfeer, onderstreept door gastbijdrages van Michael McDonald en Donald Fagen. Denk qua sfeer ook aan het latere werk van James Taylor en aan de heerlijk zorgeloze flamingo-rock van Christopher Cross. Heerlijk, heerlijk en nog eens heerlijk.

Luister in lossless geluidskwaliteit naar David Crosby met QobuzTidal of Apple Music (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.

De Beren Gieren - Less Is Endless

de beren gieren - art's excellence 2021Op de keper beschouwd maakt De Beren Gieren, het wondertrio uit het Belgische Gent rond de Nederlandse pianist Fulco Ottervanger, moderne jazzmuziek. Maar hun polyforme en dynamische composities barsten ook van de invloeden uit de progressieve rock en de Krautrock en zijn gemarineerd met een flinke scheut psychedelica. De wereld die Ottervanger en zijn muzikale bondgenoten Lieven van Pée (bas) en Simon Segers (drums) op Less Is Endless scheppen is avontuurlijk én toegankelijk. Echt zo’n album dat zo krachtig en overtuigend je aandacht opeist dat je het niet kunt afzetten. Hét absolute muzikale hoogtepunt is de bijna 19 minuten durende album-afsluiter A Random Walk, met een prominente omlijsting door het The Flanders Symphony Orchestra. Een waardige opvolger van de fantastische voorganger Dug Out Skyscrapers derhalve.

Luister in lossless geluidskwaliteit naar De Beren Gieren met QobuzTidal of Apple Music (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.

Deux Filles - Shadow Farming

deux filles - art's excellence 2021Het mysterieuze en met tragiek omgeven Franse duo Deux Filles is in werkelijkheid een fictioneel project van de Britse muzikanten Simon Fisher Turner, die diverse soundtracks maakte voor Derek Jarman, en Colin Lloyd Tucker. Beide heren maakte ook deel uit van een vroege versie van The The, maar als Deux Filles maakten ze in 1982 en 1983 twee wonderlijke albums vol pastorale akoestisch/elektronische ambient-pop die niet zou misstaan op het prestigieuze 4AD label van Ivo Watts-Russell, dat iedere muziekliefhebber zou moeten kennen van The Cocteau Twins en van de label-superband This Mortal Coil. In 2016 lieten Fisher turner en Lloyd Tucker het Deux Filles project herleven met het voortreffelijke album Space & Time, en ook Shadow Farming is weer een dromerige prachtparel.

Luister in lossless geluidskwaliteit naar Deux Filles met QobuzTidal of Apple Music (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.

Efterklang - Windflowers

efterklang - arts excellence 2021Het Deense melodieuze postrock-trio Efterklang keert met Windflowers terug naar de Engelse taal, nadat ze het op voorganger Altid Sammen (2019) in hun moerstaal hadden geprobeerd. Ik vond dat een prachtig melancholiek album, en Windflowers - waarvan de titel geïnspireerd is op de boterbloemen die in het voorjaar de bodem van de Deense bossen bedekken - is zo mogelijk nóg meer ingehouden en vol van verlangen. Sommigen vinden de latere albums van Efterklang een beetje nietszeggend, maar ik vind ze wel een logische voortzetting van de zoektocht naar verstilling die ze met Magic Chairs uit 2010 en Pyramida uit 2012 al hadden ingezet.

Luister in lossless geluidskwaliteit naar Efterklang met QobuzTidal of Apple Music (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.

Gojira - Fortitude

gojira - art's excellenceHet Franse progressive-metal kwartet Gojira (de originele Japanse uitspraak van Godzilla) kiest met Fortitude een nóg progressiever geluid. Puristen die schedelzwiepten op de sublieme maar aanzienlijk bozere voorgangers L’Enfant Sauvage en The Way Of All Flesh hadden na het ‘Black Album’-achtige Magma uit 2016 wellicht al hun twijfels, maar Gojira vaart standvastig een eigen koers, al heeft die wel wat weg van het progressieve pad dat een band als Opeth ook met succes heeft bewandeld. Wat virtuositeit betreft kan Gojira zich trouwens ook met hun Zweedse broeders meten. Als je van ‘Zware Gitare’ houdt maar ook wel eens wat anders lust dan recht-op-en-neer gebeuk, dan vind je bij Gojira een diepe en goedgevulde schatkist van inventieve moderne metal.

Luister in lossless geluidskwaliteit naar Gojira met QobuzTidal of Apple Music (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.

Island People - II

island people - art's excellenceNa het verrukkelijke gelijknamige debuut uit 2017 levert het Schotse kwartet Island People op hun tweede, wat fantasieloos genaamde, album II wederom een knap staaltje zomerse trippy downtempo en ambient elektronica met milde dansinvloeden af. De geluidskwaliteit is, door de bijdrages van groepsleden Conor Dalton (die mastering engineer is) en David Donaldson (een Grammy-winnende producer) werkelijk om door een ringetje te halen, terwijl DJ Graeme Reedie en gitarist Ian MacLennan voor een puntgave muzikale invulling zorgen. Diepe meditatieve sferen, opgebouwd uit vele laagjes van geluiden en geluidjes, laten je wegdromen naar zonnige oorden met witte stranden en een azuurblauwe zee. Zet jij de palmboom ff op? Dan steek ik de barbecue vast aan…iemand nog een Piña Colada?

Luister in lossless geluidskwaliteit naar Island People met QobuzTidal of Apple Music (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.

Jean-Michel Jarre - Amazônia

jean-michel jarre - art's excellence 2021Jean-Michel Jarre is een oude held van mij. Hij behoort samen met mannen als Vangelis, Isao Tomita en Kitaro tot de generatie van elektronica-supersterren die de échte elektronische muziek (dus niet de daaraan zéér schatplichtige dansmuziek die in de jaren 80 ontstond) naar een groter publiek bracht. De laatste jaren kon zijn muziek me niet meer bekoren, omdat hij wel heel erg in een midlife-crisis leek te zitten en platte dansmuziek ging maken. Ik had hem eigenlijk al afgeschreven toen hij dit jaar opeens met Amazônia kwam, de ‘soundtrack’ die hij maakte bij de gelijknamige fototentoonstelling van Sebastiao Salgado, over het Braziliaanse Amazonegebied. Het is een ruim 52 minuten durend hoorspel geworden vol spannende muziek en heel veel omgevingsgeluiden, en het is met grote voorsprong het beste album sinds Zoolook uit 1984. Bijzonder is dat van dit album ook een binaurale ‘headphone surround’ mix werd gemaakt, die dus met een hoofdtelefoon moet worden beluisterd. Kies zelf en geniet!

Luister in lossless geluidskwaliteit naar Jean-Michel Jarre met QobuzTidal of Apple Music (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.
Luister in lossless geluidskwaliteit naar de BINAURAL versie van Amazônia met QobuzTidal of Apple Music (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.

Jon Hopkins - Music For Psychedelic Therapy

jon hopkins - art's excellence 2021Wie hard ging op de experimentele techno op Hopkins’ meesterlijke albums Immunity en Singularity zal zich bij het vrijwel beatloze Music For Psychedelic Therapy wellicht een keer achter de oren krabben, maar in feite is het een wat verder doorgetrokken terugkeer naar de verhalende elektronica op eerdere albums als Contact Note en Insides. De psychedelische therapiesessies die Hopkins op dit album serveert zijn warm en fuzzy, maar bevatten genoeg spanning om met een wijde boog om de narcistische valkuil van het verdienmodel New Age heen te lopen. Mede dankzij de (niettemin wat obligate) natuurgeluiden in de Tayos Caves triptiek is dit een redelijk intense trip. Steek er gerust een wierookje bij aan, dim het licht (zoals Hopkins zelf voorstelt) en geniet. Maar als je er je innerlijke licht mee vindt is dat meer toeval dan intentie.

Luister in lossless geluidskwaliteit naar Jon Hopkins met QobuzTidal of Apple Music (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.

Jordsjø - Pastoralia

jordsjø - art's excellence 2021De naam zegt het eigenlijk al, dit zesde album van de Noorse folkproggers van Jordsjø zou hun meest pastorale moeten zijn. Ik vind dat eigenlijk wel meevallen, eigenlijk vind ik voorganger Nattfiolen nog wel een stukje ‘pastoraler’. Dat neemt niet weg dat Pastoralia een prachtig album is in de unieke stijl van Jordsjø - Noorse vocalen, hammond-orgel, vurig gitaarwerk, veel akoestische instrumenten en diverse fluiten, die in de verte een beetje aan hun landgenoten Änglagård herinneren. De ‘vibe’ in deze muziek is behoorlijk ’70’s’, maar dan op een liefdevolle en respectvolle wijze. Het voelt niet als een aangemeten stijltje maar als de voortzetting van een traditie. En juist daardoor ontstaat het soort tijdloze kwaliteit die veel moderne retro-progressieve muziek een beetje mist. Jordsjø wil vooral zichzelf zijn en muziek maken zoals zij hem voelen. Ongekunsteld en vol authentiek gevoel. En dat hoor je. Een meesterlijk album weer…

Luister in lossless geluidskwaliteit naar Jordsjø met QobuzTidal of Apple Music (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.

Joy Orbison - Still Slipping, Vol. 1

joy orbison - art's excellence 2021Joy Orbison is het alter ego van de Londense dj, producer en muzikant Peter O’Grady. De muziek op Still Slipping, Vol. 1 zou je post-dubstep kunnen noemen. Het is eigenlijk de voortzetting van de EP Slipping uit 2019, waarop hij muzikale schetsen combineerde met opgenomen flarden van gesprekken met en tussen zijn familieleden. Still Slipping is daar het logische vervolg op, nu als volledig album, maar nog steeds met dat gevoel van een met muziek gelardeerd familie-plakboek. De muziek gaat alle kanten op, van dromerige triphop tot broeierige dubstep, en zit vol met onverwachte muzikale ‘hooks’ en samples die het luisteren tot een aangename en avontuurlijke aangelegenheid maken. Een psychedelische leunstoeltrip die bij elke luisterbeurt meer respect afdwingt. Nu maar hopen dat er inderdaad een Vol. 2 in de pijplijn zit en dat O’Grady dit niveau kan vasthouden. Maar deze is in elk geval vast ‘in the pocket’.

Luister in lossless geluidskwaliteit naar Joy Orbison met QobuzTidal of Apple Music (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.

Luwten - Draft

luwten - art's excellence 2021De Amsterdamse Tessa Douwstra maakte met haar debuutalbum Luwten - dat dus dezelfde naam draagt als haar muzikale alter ego - al een hele fijne luisterplaat vol elektro-akoestische folky luisterliedjes. Haar charmante zachte stemgeluid wordt daarop perfect ondersteund met een zorgvuldig samengesteld instrumentarium, waarin op subtiele en inventieve wijze veel ruimte is voor elektronica. Op Draft verfijnt ze dat geluid en levert ze een album van internationale allure af dat terecht in vele eindejaarslijstjes van Nederlandse muziekjournalisten terechtkwam, maar dat smeekt om een internationale doorbraak. Een stem om verliefd op te worden, wat ik dan ook braaf heb gedaan. Wat hebben we toch een hoop fantastische muzikanten in ons kleine landje.

Luister in lossless geluidskwaliteit naar Luwten met QobuzTidal of Apple Music (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.

Mdou Moctar - Afrique Victime

mdou moctar - art's excellence 2021Mdou Moctar is een in Niger woonachtige Toeareg die beschouwd wordt als de Jimi Hendrix van de Sahara. Moctar’s spectaculaire stijl van Afrikaanse desert-blues - die we vooral kennen van de band Tinariwen en van gitarist Ali Farka Touré die met Ry Cooder het meesterlijke album Talking Timbuktu opnam - kleurt het album Afrique Victime enerzijds meeslepend en vrolijk, maar de onderliggende aanklacht tegen koloniale overheersing wordt daar alleen maar urgenter van. Bijzonder is verder dat dit album is uitgebracht op het bekende Amerikaanse indie-rock label Matador Records, dat ook top-acts als Pavement, Interpol en Queens Of The Stone Age vertegenwoordigt. Het zou zomaar en doorbraak kunnen betekenen voor dit bijzondere Afrikaanse genre, dat voortdurend onder druk staat wegens de politiek spanningen in het gebied waar de nomadisch levende Toearegs ernstig onder te lijden hebben. De volvette sound van dit album is even wennen maar brengt je daarna snel in trance.

Luister in lossless geluidskwaliteit naar Mdou Moctar met QobuzTidal of Apple Music (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.

Michał Łapaj - Are You There

michal lapaj - art's excellence 2021Michal Lapaj (ik laat de originele Poolse schrijfwijze van de meer als ‘w’ uitgesproken letter Ł maar even achterwege) is de toetsenist van de band Riverside. We hebben hier dus te maken met onversneden moderne progressieve rock. Lapaj is als toetsenist van de band vaak verantwoordelijk voor de sfeervolle achtergronden waartegen de rest van de band hun melodieën schildert, en die rol past hem ook als solist uitstekend. Are You There is een melancholiek album met een andere sound dan je van Riverside gewend bent. Lapaj’s voorkeur voor het Hammondorgel en analoge synthesizers is duidelijk te horen. Het stemgeluid van gastzanger Mick Moss doet hier en daar een beetje denken aan David Sylvian. Een erg fraai, overwegend ingetogen progrockalbum zonder duidelijk ‘concept’, dat nu eens niet het gebruikelijke gefreak laat horen dat solo-albums van virtuoze bandleden wel eens tot vermoeiende exercities maakt.

Luister in lossless geluidskwaliteit naar Michal Lapaj met QobuzTidal of Apple Music (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.

Nils Frahm - Old Friend New Friends

nils frahm - art's excellence 2021Er kan geen jaar voorbijgaan of er staat wel een album van Nils Frahm in de Lijst der Lijsten. In 2021 had ik de keuze uit twee albums, het in het voorjaar uitgebrachte Graz, waarop schitterende, nog nooit gehoorde opnames uit het prille begin van Frahm’s carrière te horen zijn, en Old Friends New Friends, waarop nooit eerder uitgebracht solowerk te horen is dat Frahm tussen 2019 en 2021 opnam. Het is een verzameling tracks die met verschillende instrumenten in verschillende setting is opgenomen. Boze tongen beweren dat het album daar een onsamenhangend karakter van krijgt, maar Frahm hanteert deze werkwijze in meerdere of mindere voor zowat als zijn albums. Juist het spontane en intieme karakter van de verschillende opnames smeedt dit album tot een sfeervol geheel.

Luister in lossless geluidskwaliteit naar Nils Frahm met QobuzTidal of Apple Music (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.

Nils Petter Molvær - Stitches

nils petter molvær - art's excellence 2021NPM, zoals deze Noorse trompettist in muzikantenkringen bekend staat, brengt op Stitches andermaal een fraai stukje moderne dubjazz ten gehore die aan de ene kant nog heel erg in de weidse Scandinavische jazztraditie à la ECM Records staat (waar hij dan ook een flink aantal albums voor opnam) maar die anderzijds ook heel erg in de nieuwe Noorse jazz-scene past waarbinnen intense kruisbestuivingen met andere muzieksoorten eerder regel zijn dan uitzondering. Stitches is daarmee een onderhoudend en afwisselend album geworden, met als interessant hoogtepunt de Radiohead-cover True Love Waits van het album A Moon Shaped Pool. De op Drum’n’Bass en Jungle geïnspireerde opwinding van oudere albums als Khmer en Solid Ether is er al lang niet meer, maar Molvær bouwt met Stitches rustig verder aan zijn unieke jazzy crossover-universum.

Luister in lossless geluidskwaliteit naar Nils Petter Maolvær met QobuzTidal of Apple Music (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.

Portico Quartet - Terrain

portico quartet - art's excellence 2021Het innovatieve Londense Portico Quartet heeft voor hun negende album besloten om alle bekende structuren los te laten en de composities volledig de ruimte te geven. Het levert een albumlange suite in drie delen op die in principe in zijn geheel moet worden beluisterd, maar waar op slimme wijze rustpunten in zijn aangebracht die het niet alleen mogelijk maakten om het album op twee kanten van een elpee te persen, maar ook om de losse delen desgewenst toch apart te kunnen beluisteren. In het contemplatieve eerste deel, dat bijna 20 minuten duurt, speelt de door hen vaker gebruikte Hang, een Oosters melodieus percussie-instrument, weer een belangrijke rol. Het tweede en derde deel zijn een stuk ruiger, maar ook hier wordt alle tijd genomen voor de opbouw. Het is daarom niet hun meest toegankelijke album, maar waarschijnlijk wel hun knapste tot nu toe.

Luister in lossless geluidskwaliteit naar Portico Quartet met QobuzTidal of Apple Music (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.

Sam Teskey - Cycles

sam testy - art's excellence 2021Met zijn broer Josh maakt hij stevige rootsy Bluesrock, maar op zijn eerste solo-album kiest de Australische muzikant Sam Teskey (van The Teskey Brothers inderdaad) voor een andere benadering. Cycles is een psychedelische parel waarin volgens sommigen de muziek van Pink Floyd te herkennen is, maar dat geldt wat mij betreft vooral voor het gitaarspel in de lome openingstrack Love. Als de heerlijke sfeer op Cycles érgens op moet lijken, dan eerder op het Amerikaanse geluid van de West Coast, en meer bepaald Laurel Canyon. Deze plaat doet me qua sfeer en muziek vooral denken aan Gentle Spirit van Jonathan Wilson, en dat vind ik zelf een krachtige aanbeveling. De eerste helft van het album bevat nog redelijk wat Americana invloeden, maar het tweede deel van het album (voor de platendraaiers, de B-kant) is aanzienlijk experimenteler en behoorlijk psychedelisch. Ja, ook hier weer een vleugje Pink Floyd, maar die hadden het zelf ook weer van John Mayall, en die leerde de fijnere kneepjes van de psychedelica in…juist: Laurel Canyon. Sam Teskey kent zijn klassiekers, en maakt nu zijn eigen…

Luister in lossless geluidskwaliteit naar Sam Teskey met QobuzTidal of Apple Music (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.

Squid - Bright Green Field

squid - art's excellence 2021Het Engelse Squid debuteert op Bright Green Field met een levendige mix van New Wave, Krautrock en Post-Punk, waarin ik vooral door de blazers in de ‘tweede openingstrack’ GSK ook duidelijke invloeden van Karl Blake’s band Shock Headed Peters hoor, ten tijde van hun meesterwerk Not Born Beautiful. Anderen noemen zowel Public Image Ltd. als de tweede incarnatie van King Crimson als een wat fatsoenlijkere versie van Mr. Bungle als muzikale invloeden. Schud het maar in mijn hoed denk ik dan, Squid maakt gewoon een heerlijk intense mix van alternatieve Engelse stijlen en bevat ruimschoots voldoende authentieke boosheid en typisch Engelse zelfspot om minstens vier kabinetten ten val te kunnen brengen, maar steeds met een knipoog, want de wereld is maar een bizarre plek, dus laten we er bizarre muziek over maken. Zit je er even mentaal doorheen? Tweemaal daags Squid luisteren!

Luister in lossless geluidskwaliteit naar Squid met QobuzTidal of Apple Music (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.

Steven Wilson - The Future Bites

steven wilson - art's excellence 2021Er is eigenlijk al genoeg gezegd (en gemopperd) over dit album. Maar ik móét het erover hebben omdat het zo briljant is. Steven Wilson stelde vanwege de Corona-uitbraak de release van zijn nieuwe album uit tot begin 2021. Als de reden niet zo serieus was zou je het een geschenk uit de hemel kunnen noemen, want het gaf hem onverwacht de gelegenheid om een ongekende online hype-campagne op te zetten. Onder andere door alvast tracks ‘vrij te geven’. Dat kwam hem op veel kritiek van zijn ‘fans’ te staan. De muziek was te poppy (lees: hoogverraad aan de prog rock), en hij was veel te commercieel geworden. Waarmee ze (onbedoeld?) zelf het beste bewijs leverden voor het thema van The Future Bites: een bittere aanklacht tegen ongebreideld consumisme en de zucht naar bezit. Inhoudelijk zal ik er dit over zeggen: Het is het beste album dat Wilson in dit stadium van zijn carrière had kunnen maken. Perfect gesneden liedjes die inderdaad veel naar pop neigen, maar was de definitie van ‘progressief’ niet dat iets zich blijft ontwikkelen? Ik wed dat Wilson er met dit album voor elke verbitterde afhaker in een vervaagd Pink Floyd t-shirt minstens twee nieuwe, frisse muziekliefhebbers als fan bij heeft gekregen. Meesterlijk!

Luister in lossless geluidskwaliteit naar Steven Wilson met QobuzTidal of Apple Music (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.

TEKE::TEKE - Shirushi

teke::teke - art's excellence 2021TEKE::TEKE is een Canadese band die is opgericht uit een gezamenlijke liefde voor de Japanse muziekstijl Eleki, een op de sound van The Ventures gebaseerde soort gitaarrock. In de loop der tijd integreerden ze steeds meer Oosterse invloeden in hun muziek, en Shirushi is hun debuut waarop ze een psychedelische mix van stijlen laten horen. Het is levendige internationale popmuziek met Japanse vocalen door Maya Kuroki, die alle kanten op vliegt. Dan weer klein en ingetogen, dan weer groots en uitbundig. De sound is aan de warme kant, wat de heerlijke illusie versterkt dat je op vakantie bent in Japan, en met een exotisch biertje voor je neus naar een geflipte radioshow luistert. Ik wordt hier heel erg blij van in elk geval.

Luister in lossless geluidskwaliteit naar TEKE::TEKE met QobuzTidal of Apple Music (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.

The Notwist - Vertigo Days

the notwist - art's excellence 2021Deze bijzondere Duitse band rond de broers Markus en Micha Acher evolueerde in de loop van hun carrière van een post-hardcore band naar één van de voorlopers van de experimentele elektronica. Vertigo Days is hun eerste nieuwe album sinds Close To The Glass uit 2014. Hoewel het al in januari 2021 werd gereleased wist het tot enkele weken geleden onder mijn radar te blijven. En sinds ik er bij toeval tegenaan liep is dit met afstand mijn meest gedraaide album geweest. Ja, het zijn in basis allemaal liedjes, maar allemaal met een muzikale twist waar ik als doorgewinterde raremuziekluisteraar een heel erg warm gevoel van krijg. Weird is het woord dat als eerste in me opkomt als ik de sfeer zou moeten beschrijven. Maar leuk weird, niet duister. Toegankelijk zelfs, op een voor sommigen wellicht iets te merkwaardige manier. Perfecte muziek voor op je in-ears tijdens een wandeling door een uitgestorven betonnen buitenwijk op een met gouden zon overgoten late herfstdag. Of gewoon voor thuis met een biertje erbij. Kan ook. Wat jij wil. Maar wel met je luistermuts op, want dit is complexe shit die het verdient om intensief beluisterd te worden.

Luister in lossless geluidskwaliteit naar The Notwist met QobuzTidal of Apple Music (abonnement vereist) of in lossy geluidskwaliteit met Spotify.